Μια τριπλή παρέμβαση στον ΕΝΦΙΑ που θα δρομολογηθεί έως τον Ιούνιο του 2020 και θα αυξήσει τη φορολογική βάση του φόρου ακίνητης περιουσίας κατά περισσότερο από 20%, έχουν συμφωνήσει κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και η ελληνική πλευρά έχουν συμφωνήσει ότι η διαδικασία επικαιροποίησης του ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να επεκταθεί έως τα μέσα του 2020, ώστε να διευκολυνθεί η ουσιαστικότερη μεταρρύθμιση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού των τιμών των ακινήτων, η οποία θα οδηγήσει σε σημαντική διεύρυνση της φορολογικής βάσης  των φόρων ακίνητης περιουσίας.

Η μεταρρύθμιση θα αποτελείται από τρία μέρη: 

1. Την επέκταση έως το Φεβρουάριο του 2020 της κάλυψης του συστήματος των τιμών ζώνης σε όλες τις αστικές περιοχές, γεγονός που αντιπροσωπεύει αύξηση της κάλυψης από το 85% στο 100 % του αστικού πληθυσμού.
2. Την προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στις τιμές αγοράς μέχρι τον Μάιο του 2020.
3. Την αλλαγή μεταχείρισης των μη αστικών ακινήτων μέχρι τον Μάιο του 2020 με βάση το σύστημα αντικειμενικών αξιών.

Οι νομοθετικές τροποποιήσεις για την εφαρμογή του νέου συστήματος αποτίμησης των ακινήτων θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι τον Ιούνιο του 2020, ώστε να αποσταλούν εγκαίρως τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ τον Αύγουστο του 2020.

Συνολικά, η μεταρρύθμιση αναμένεται να αυξήσει τη φορολογική βάση του ΕΝΦΙΑ κατά περισσότερο από 20% και να βελτιώσει σημαντικά τη δικαιοσύνη του συστήματος φορολόγησης ακινήτων.

Είναι ενδεικτικό ότι βίλα 550 τ.μ. στη Μύκονο πωλείται 3,5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο ΕΝΦΙΑ είναι μόλις 1.010 ευρώ ετησίως.

Με το φορολογικό νομοσχέδιο καθορίζεται νέα διαδικασία για την αναπροσαρμογή και την επέκτασή τους σε νέες περιοχές.

Για τον προσδιορισμό των τιμών εκκίνησης λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που επηρεάζουν αυξητικά ή μειωτικά την αξία των ακινήτων, όπως ποιότητα κατασκευής, παλαιότητα, θέση στο οικοδομικό τετράγωνο ή στον όροφο της πολυκατοικίας για τα διαμερίσματα, εμπορικότητα δρόμου, ύπαρξη παταριού ή υπογείου για τα καταστήματα, καλλιεργητική αξία, τουριστική ή παραθεριστική σημασία για τα αγροτεμάχια και άλλα.

Σύσταση επιτροπής για αντικειμενικές αξίες

Για τον προσδιορισμό των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων καταργούνται οι σημερινές περιφερειακές επιτροπές που εισηγούνται τις τιμές ζώνης και η ειδική τριμελής επιτροπή.

Έτσι συγκροτείται επιτροπή για τη σύνταξη εισήγησης για τη διαμόρφωση των ζωνών και των συντελεστών αυξομείωσης των τιμών εκκίνησης.

Έργο της Επιτροπής είναι η εισήγηση προς τον υπουργό Οικονομικών σχετικά με τη διαμόρφωση των ζωνών και των συντελεστών αυξομείωσης των τιμών εκκίνησης.

Το Αυτοτελές Τμήμα Εκτιμήσεων και Προσδιορισμού Αξιών Ακινήτων της γενικής γραμματείας Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών εισηγείται προς την Επιτροπή τη διαμόρφωση των ζωνών και τους συντελεστές αυξομείωσης των τιμών (συμμετέχουν σ’ αυτή μεταξύ άλλων και δύο εμπειρογνώμονες) για τη σύνταξη εισήγησης για τη διαμόρφωση των ζωνών και των συντελεστών αυξομείωσης των τιμών εκκίνησης, που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων (σήμερα για τη διεκπεραίωση του συγκεκριμένου έργου υφίσταται σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα εξαμελής Επιτροπή).

Επίσης συγκροτείται Επιτροπή Ελέγχου με αρμοδιότητα τον έλεγχο των εισηγήσεων, που υποβάλλουν οι πιστοποιημένοι εκτιμητές, και την εισήγηση στον υπουργό Οικονομικών για τον καθορισμό των τιμών εκκίνησης.

Σε περίπτωση αδυναμίας προσδιορισμού τιμών εκκίνησης, η εν λόγω Επιτροπή μπορεί να εισηγηθεί στον υπουργό Οικονομικών την ανάθεση σύνταξης εισήγησης σε πιστοποιημένο εκτιμητή στον οποίο θα καταβληθεί αμοιβή για τη διεκπεραίωση του συγκεκριμένου έργου.

Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η κατάργηση της υφιστάμενης τριμελούς Επιτροπής η οποία έχει ως αρμοδιότητα την εισήγηση των τιμών εκκίνησης σε περίπτωση αδυναμίας ασφαλούς προσδιορισμού τους από τις εισηγήσεις των πιστοποιημένων εκτιμητών.

Σε περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων τα οποία βρίσκονται εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας τους, η εφορία θα εκδίδει προσωρινό προσδιορισμό της αγοραίας αξίας τους και αυτός θα είναι και ο «οδηγός» για το φόρο μεταβίβασης.

Το νομοσχέδιο ορίζει ότι μέσα σε προθεσμία 5 εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης φόρου μεταβίβασης για ακίνητα, τα οποία δεν εντάσσονται στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας, ενεργείται προσωρινός προσδιορισμός της αγοραίας αξίας τους από στην αρμόδια υπηρεσία της Φορολογικής Διοίκησης στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται το ακίνητο, με βάση συγκριτικά στοιχεία, τα βιβλία τιμών ή και άλλα τυχόν στοιχεία.

Αν η δηλωθείσα αξία συμπίπτει με την προσωρινή, αυτή κρίνεται ειλικρινής.

Αν δε συμπίπτει, ο φορολογούμενος, μέσα σε δύο μήνες από τον προσδιορισμό της προσωρινής αξίας δύναται να την αποδεχθεί και να υποβάλει τροποποιητική δήλωση, η οποία θεωρείται εμπρόθεσμη.

Σε περίπτωση που το τίμημα, σε μεταβιβαστικό συμβόλαιο, ή το εκπλειστηρίασμα, σε αναγκαστικό ή εκούσιο πλειστηριασμό, είναι μεγαλύτερα από την αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, ο φόρος επιβάλλεται στη μεγαλύτερη αξία.