Με την εκλογή την Τετάρτη του (γνωστού για το φλεγματικό του χιούμορ) Κώστα Τασούλα στη θέση του προέδρου της Βουλής ξεκινά η Α’ σύνοδος της ΙΗ περιόδου Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.........

Θα ακολουθήσει η συγκρότηση του προεδρείου (με τη Ν.Δ. να προτείνει για αντιπροέδρους τους Μπάμπη Αθανασίου, Νικήτα Κακλαμάνη, Θανάση Μπούρα) και η τριήμερη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης στις 20, 21 και 22 Ιουλίου.

Από τη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων θα φανεί αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πρόθεση η Ν.Δ. να μονοπωλήσει το πολιτικό σύστημα ή αν έχει αποδεχθεί πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει 31,6% και όχι 20%. Πέρα από την κυβερνητική πολιτική υπάρχουν δύο θέματα για τα οποία πρέπει να υπάρχουν ευρύτερες συναινέσεις ανάμεσα στα κόμματα: η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και το εκλογικό σύστημα.

Πρόεδρος από την αντίπαλη παράταξη

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει διαμορφωθεί μία άτυπη παράδοση: τα κυβερνώντα κόμματα να προτείνουν Πρόεδρο που να προέρχεται από την αντίπαλη πολιτική παράταξη. Ο Α. Παπανδρέου το 1995 και ο Κ. Σημίτης το 2000 πρότειναν τον Κ. Στεφανόπουλο, ο Κ. Καραμανλής το 2005 πρότεινε τον Κ. Παπούλια, ο Αλ. Τσίπρας το 2015 πρότεινε τον Πρ. Παυλόπουλο. Με τον τρόπο αυτόν ουσιαστικά δημιουργείται μία πολιτική ισορροπία θέσεων και ρόλων στο πολιτικό σύστημα, ώστε καμία παράταξη να μην μονοπωλεί εξουσία και θεσμούς.

Ο Κ. Μητσοτάκης στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης θα πρέπει να διευκρινίσει αν θα συνεχίσει αυτή την πολιτική παράδοση προτείνοντας πρόσωπο για την Προεδρία της Δημοκρατίας από την προοδευτική παράταξη -δεν είναι μάλιστα άνευ πολιτικής σημασίας το αν η επιλογή προσώπου θα γίνει από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ ή του ΠΑΣΟΚ, όπως έχει ήδη ζητήσει η Φώφη Γεννηματά...

Επισημαίνεται ότι με βάση το ισχύον, και υπό αναθεώρηση, σύνταγμα η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας οδηγεί στην προκήρυξη εθνικών εκλογών εφόσον δεν βρεθούν 180 ψήφοι σε τρεις ψηφοφορίες. Όλα τα κόμματα έχουν συμφωνήσει να υπάρξει αποδέσμευση της προεδρικής εκλογής από τις εθνικές εκλογές.

Κατά την πρώτη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης υπερκαλύφθηκε η ανάγκη για 180 ψήφους του άρθρου 32, καθώς πήρε 224 ψήφους. Επομένως τώρα χρειάζονται 151 ψήφοι και αρκεί η απλή κυβερνητική πλειοψηφία για να αναθεωρήσει η Ν.Δ. το άρθρο 32 κατά τον τρόπο που η ίδια επιθυμεί. Η Ν.Δ. έχει προτείνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να εκλέγεται με 151 ψήφους, δηλαδή με μια απλή κυβερνητική πλειοψηφία.

Ενισχυμένη αναλογική στις επόμενες εκλογές;

Κομβικής σημασίας για το πολιτικό σύστημα είναι και ο εκλογικός νόμος. Ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε την απλή αναλογική και κανονικά οι επόμενες εθνικές εκλογές θα γίνουν με αυτό το σύστημα. Από την πλευρά του ο Κ. Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι ένα από τα πρώτα νομοσχέδια που θα καταθέσει θα είναι η κατάργηση της απλής αναλογικής.

Μάλιστα σε αυτό το πολιτικό σχέδιο αναμένεται να έχει και τη συνέργεια του ΠΑΣΟΚ, καθώς η Φώφη Γεννηματά απέταξε την ιστορική θέση του ΠΑΣΟΚ υπέρ της απλής αναλογικής και για πρώτη φορά τάχθηκε με την ενισχυμένη. Και πάλι όμως δεν συγκεντρώνονται οι 200 ψήφοι που απαιτεί το σύνταγμα για να ισχύσει ο νέος εκλογικός νόμος από τις προσεχείς εκλογές (ο ΣΥΡΙΖΑ έχει 86 βουλευτές και το ΚΚΕ, που επίσης ψήφισε την απλή αναλογική, έχει 15 βουλευτές).

Όμως εδώ μπορεί να λειτουργήσει η συμμαχία Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ και στην αναθεωρητική Βουλή να καταργήσει τη διάταξη του άρθρου 54 παρ. 1 που ορίζει ότι “το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με νόμο που ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός και αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές με ρητή διάταξη που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των 2/3 του όλου αριθμού των βουλευτών”.

Το άρθρο 54 παρ. 1 έχει κριθεί αναθεωρητέο με 156 ψήφους. Επομένως χρειάζονται 180 ψήφους για να αλλάξει το περιεχόμενό του, πλειοψηφία που εντελώς οριακά διαθέτουν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ (έχουν 158 και 22 έδρες αντίστοιχα). Άρα η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ μπορούν με την αναθεώρηση του συντάγματος να καταργήσουν τη διάταξη που επιβάλλει 200 ψήφους για να εφαρμοστεί ένας εκλογικός νόμος από τις προσεχείς εκλογές και να ψηφίσουν νόμο ενισχυμένης αναλογικής.

Οι ισορροπίες Αριστεράς - Δεξιάς

Στη νέα Βουλή θα υπάρχουν και νέες πολιτικές ισορροπίες υπέρ της συντηρητικής παράταξης λόγω του μπόνους των 50 εδρών. Οι εκλογές ανέδειξαν τα κόμματα της συντηρητικής παράταξης με ποσοστά του 45% και τα κόμματα της προοδευτικής παράταξης με ποσοστά του 55%. Βεβαίως αυτή η διάκριση φαίνεται ότι δεν δεσμεύει το ΠΑΣΟΚ στην επιλογή του να συνεργαστεί επί συγκεκριμένης ατζέντας με τη Δεξιά...

Σε κάθε περίπτωση η αυτοδυναμία της Ν.Δ. (με τις 158 έδρες) και το υψηλό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ (με τις 86 έδρες) δημιουργούν ένα νέο δικομματικό σύστημα, που αντικαθιστά τον διπολισμό των τελευταίων ετών. Στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα σε Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να κατοχυρωθεί το ΠΑΣΟΚ (των 22 εδρών) με ορατό τον κίνδυνο να εγκλωβιστεί, δεδομένης και της κακής εσωκομματικής κατάστασης.

Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν κόμματα που βρίσκονται δεξιά της Ν.Δ. και αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ που θα δούμε κατά πόσο μπορούν να επηρεάσουν την κυβερνητική πολιτική ή την αντιπολιτευτική στρατηγική. Η μεν Ν.Δ. θα έχει την Ελληνική Λύση του Βελόπουλου για να τη “σπρώχνει” προς τα ακροδεξιά - αν και σε παλαιότερες περιόδους αυτοί οι χώροι αξιοποιήθηκαν για την “άντληση” πρόθυμων βουλευτών για τη Ν.Δ. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ, εκτός από το ΚΚΕ (15 βουλευτές) θα έχει και το ΜέΡΑ25 (9 βουλευτές) να τον τραβά από το “αριστερό μανίκι”.

Σε σχέση με την απελθούσα Βουλή από το Κοινοβούλιο θα απουσιάσουν τέσσερα κόμματα: το Ποτάμι, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, η Ένωση Κεντρώων και η Χρυσή Αυγή. Με την ψήφο του ο ελληνικός λαός έστειλε το νεοναζιστικό μόρφωμα στα χέρια της Δικαιοσύνης χωρίς αυτό να διαθέτει το προνόμιο της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης (την ασυλία την έχει ήδη απολέσει), την ώρα που το δικαστήριο ετοιμάζεται για την τελική του κρίση.