Μια ιδιαίτερης σημασίας απόφαση έλαβε πριν από λίγο καιρό το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με τη δραστηριότητα των αλλοδαπών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων εντός των ορίων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης..........

Το ΔΕΕ έκρινε πως μια χώρα-μέλος της Ε.Ε. δεν μπορεί να απαγορεύει τη λειτουργία ενός ξένου, ιδιωτικού πανεπιστημίου εντός των εδαφών της, εφόσον για τη λειτουργία του υπάρχει σχετική συμφωνία με τις ευρωπαϊκές αρχές, αποφασίζοντας πως το ενωσιακό δίκαιο υπερισχύει των εθνικών νόμων (ακόμη και Συνταγμάτων) σε περίπτωση που υπάρχει αντίθετη ρύθμιση.

Το Δικαστήριο ασχολήθηκε με το θέμα ύστερα από προσφυγή της Κομισιόν κατά της Ουγγαρίας, μετά τη νομοθετική ρύθμιση της κυβέρνησης Ορμπαν το 2017 σχετικά με τα αλλοδαπά εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Σε αυτήν οριζόταν πως «προκειμένου να μπορούν τα εγκατεστημένα εκτός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου αλλοδαπά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να ασκήσουν, στην Ουγγαρία, δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών διδασκαλίας που οδηγεί στην απόκτηση τίτλου σπουδών, πρέπει η ουγγρική κυβέρνηση και η κυβέρνηση του κράτους της έδρας του εκπαιδευτικού ιδρύματος να έχουν συμφωνήσει να δεσμευθούν με διεθνή σύμβαση».

Επίσης, ο ουγγρικός νόμος προέβλεπε πως «τα αλλοδαπά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν υπηρεσίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στη χώρα προέλευσής τους» ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν και στην Ουγγαρία.

Η διαφωνία έφτασε στο ΔΕΕ, αφού η Ουγγαρία, με βάση αυτή τη διάταξη, απαγόρευσε εντός του εδάφους της τη λειτουργία του Κεντρικού Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου (το οποίο έχει έδρα τις ΗΠΑ). Η Κομισιόν υποστήριξε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης πως η Ουγγαρία έχει παραβιάσει τη Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (γνωστότερη ως «GATS»), που είχε υπογραφεί το 1994 στο Μαρακές, στο πλαίσιο ίδρυσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, και είχε εγκριθεί τότε από το Ευρωκοινοβούλιο.

Καταδίκη

Τελικά, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης καταδίκασε την Ουγγαρία, επιβάλλοντάς της να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, κρίνοντας ως παράνομες τις προβλέψεις του ουγγρικού νόμου τόσο ως προς τη «GATS» όσο και ως προς τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ καταδίκασε την Ουγγαρία και στα δικαστικά έξοδα.

Οπως όλες οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων, έτσι και αυτή έχει μεγαλύτερη σημασία από την επίδικη υπόθεση, αφού δημιουργεί «δεδικασμένο» και για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ μπορεί να εφαρμοστεί και στις υπόλοιπες χώρες που απαγορεύουν τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Μεταξύ των χωρών αυτών περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, αφού η ίδρυσή τους προσκρούει στο άρθρο 16 του Συντάγματος. Το Ελληνικό Σύνταγμα, όμως, όπως και των υπόλοιπων κρατών-μελών, μπορεί να «παρακαμφθεί» (ή, καλύτερα, να αγνοηθεί) όταν υπάρχει αντίθετη απόφαση των ευρωπαϊκών δικαστηρίων.

Ανάμεσα σε όσα αναφέρονται στην επίμαχη απόφαση (792/2020), στο σκεπτικό του ΔΕΕ αναγράφεται πως «η Ουγγαρία έχει δεσμευθεί να μην επιφυλάσσει στους παρόχους υπηρεσιών οι οποίοι προέρχονται από τρίτες χώρες-μέλη του ΠΟΕ λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση από εκείνη που παρέχει στους ημεδαπούς παρόχους».

Οι δικαστές τονίζουν ότι «εφόσον η Ουγγαρία επιβάλλει στους ενδιαφερόμενους αλλοδαπούς παρόχους μια συμπληρωματική προϋπόθεση προκειμένου να μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα, σε σχέση με τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τους ημεδαπούς παρόχους ή σε άλλο κράτος-μέλος του ΕΟΧ, η εν λόγω απαίτηση εισάγει τυπικώς διαφορετική μεταχείριση των διάφορων αυτών κατηγοριών παρόχων».

Επομένως, καταλήγει το Δικαστήριο, «ο νόμος του 2017 εισάγει ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τους παρόχους υπηρεσιών οι οποίοι έχουν την έδρα τους σε κράτος που είναι μέλος του ΠΟΕ αλλά όχι του ΕΟΧ, όπερ σημαίνει ότι η απαίτηση για ύπαρξη προηγούμενης διεθνούς σύμβασης τροποποιεί τους όρους του ανταγωνισμού προς όφελος των Ούγγρων παρόχων, κατά παράβαση της GATS».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής