Είναι τέτοια δε η ευκαιριακή επίθεση στους μισθωτούς που οι κυβερνητικές αντιφάσεις δεν απέχουν από ανεκδοτολογικές αναφορές. Για παράδειγμα: Η συμμετοχή της νέας γενιάς στην 4η βιομηχανική επανάσταση θα γίνει με την πανεπιστημιακή αστυνομία, η πράσινη μετάβαση θα επιτευχθεί με την διατήρηση των αυθαιρέτων σε δάση και παραλίες, η ανάπτυξη θα έρθει από τις απλήρωτες υπερωρίες, η συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής θα γίνει με 10ωρη καθημερινή εργασία, ρομποτική σημαίνει περισσότερη εργασία… Μπορεί η προηγηθείσα περιγραφή να είναι ανεκδοτολογικού περιεχομένου, αλλά πρόκειται για την ουσία (και το γράμμα) της κυβερνητικής πολιτικής. Ας ασχοληθούμε με το πιο πρόσφατο παράδειγμα, τα 31 δις του Ταμείου Ανάκαμψης και το ευέλικτο 8ωρο με τις απλήρωτες υπερωρίες που προωθεί η κυβέρνηση. Θα επιχειρήσουμε μέσα από 7 ερωτήσεις-απαντήσεις να περιγράψουμε τον στόχο και τις επιπτώσεις στην οικονομία και την απασχόληση.

Ερώτηση 1: Πώς θα δουλεύουν οι μισθωτοί με το προτεινόμενο σχήμα;

Απάντηση: Πέραν του 8ώρου, η ημερήσια εργασία θα μπορεί να επεκτείνεται έως και δύο ώρες, ενώ θα υπάρχει εργασία και το Σάββατο χωρίς πρόσθετη αμοιβή (υπερεργασία). Για τον πρόσθετο χρόνο εργασίας (έως 10 ώρες την εβδομάδα ή εργασία την 6η ημέρα της εβδομάδας) δεν θα υπάρχει επιπλέον αμοιβή. Η επιχείρηση θα «επιστρέφει» τον πρόσθετο χρόνο είτε με μειωμένο ωράριο εργασίας (καθημερινό 6ωρο) σε μη παραγωγικές περιόδους, είτε με ρεπό και άδεια.

Ερώτηση 2: Ποιος θα αποφασίζει για τον επιπλέον χρόνο εργασίας;

Απάντηση: Τις παραγωγικές ανάγκες θα τις θέτει η επιχείρηση και η συμφωνία θα γινάτια χωριστά με κάθε εργαζόμενο (ατομική σύμβαση). Δεν θα γίνεσαι δηλαδή με Συλλογική Συμφωνία (ΣΣΕ), κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα…

Ερώτηση 3: Θα υπάρχουν παράλληλα και οι υπερωρίες;

Απάντηση: Ναι και μάλιστα θα αυξηθούν για όλους τους εργαζόμενους σε 150 ώρες το εξάμηνο. Ωστόσο, είναι κάτι που θα έχει θεωρητική αξία. Θα χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που ένας μισθωτός, ατομικά, αρνηθεί να συναινέσει στο ελαστικό 8ωρο (να δουλέψει παραπάνω χωρίς αμοιβή για την κάλυψη παραγωγικών αναγκών και, αντί για υπερωριακή αμοιβή, να πάρει ρεπό ή να εργαστεί λιγότερο άλλες ημέρες. Με δεδομένα όμως τα πολύ υψηλά ποσοστό ανεργίας, δύσκολα μια τέτοια άρνηση θα διατυπωθεί. Και ακόμη πιο δύσκολα ο μισθωτός θα παραμείνει στο πόστο του και δεν θα απολυθεί…

Ερώτηση 4: Ποιοί κλάδοι αναμένεται να ωφεληθούν από αυτή την αλλαγή;

Απάντηση: Το σύνολο σχεδόν της οικονομίας. Κυρίως όμως στη βιομηχανία, όπου σήμερα το 70% των εργαζομένων απασχολείται υπερωριακά, αλλά και στον τουρισμό. Η θερινή σεζόν θα καλυφθεί με καθημερινά 10ωρα, άρα θα γίνουν λιγότερες προσλήψεις. Και το φθινόπωρο (π.χ. τον Νοέμβριο), αντί για επίδομα ανεργίας, ο ξενοδοχοϋπάλληλος θα κάνει χρήση των ρεπό του από το καλοκαίρι.

Ερώτηση 5: Τι θα σημάνει αυτό για την απασχόληση;

Απάντηση: Μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα, λιγότερες θέσεις εργασίας, μικρότερα φορολογικά έσοδα και ασφαλιστικές εισφορές, συρρίκνωση των συντάξεων. Το μόνο θετικό είναι οι μικρότερες εκροές του ΟΑΕΔ για επιδόματα ανεργίας στο τουριστικό κύκλωμα (πληρωμένη άδεια-ρεπό το φθινόπωρο ίσον μικρότερος χρόνος ανεργίας).

Ερώτηση 6: Συμβιβάζεται αυτό με την οικογενειακή ζωή;

Απάντηση: Με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν συλλογικές διαδικασίας, πολλοί οι μισθωτοί θα υποχρεωθούν σε δωρεάν πρόσθετη απασχόληση χωρίς αμοιβή. Είναι κάτι που θα επηρεάσει σημαντικά (αρνητικά) τους γονείς, κυρίως τις μητέρες που δύσκολα θα μπορέσουν αν συγκεράσουν τα καθημερινά 10ωρα στη δουλειά με τα παιδιά και τις υποχρεώσεις στο σπίτι, τις δραστηριότητες κ.α. Υπό αυτή την έννοια, η αναφορά στο «Σχέδιο» για το Ταμείο Ανάκαμψης περί «συμφιλίωσης της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής», μοιάζει με ένα ακόμη ανέκδοτο. Το δημογραφικό, μετά την ανεργία των νέων, τις χαμηλές αμοιβές, την κατάργηση της εργατικής κατοικίας, θα δεχθεί ένα ακόμη καθοριστικό χτύπημα…

Ερώτηση 7: Γιατί το κάνει αυτό η κυβέρνηση; Μήπως βοηθάει στην ανάπτυξη, τις εξαγωγές;

Απάντηση: Οι ίδιοι οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι αναφέρουν το μισθολογικό σαν το 18ο ή 20ό επιχειρηματικό «πρόβλημα». Προηγούνται μεταξύ των εμποδίων, τα δίκτυα, η ασφάλεια δικαίου (καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης), το έμμεσο (φορολογικό και ασφαλιστικό) μισθολογικό κόστος, η έρευνα κ.α. Ωστόσο, καλούνται έτσι οι χαμηλής ή μέτριας εξειδίκευσης εργαζόμενοι να «βάλουν πλάτη» και να στηρίξουν την βιομηχανία. Ουσιαστικά, χωρίς καινοτομία, έρευνα, χρηματοδότηση, κ.α. δεν μπορούν να στηριχτούν ορισμένες απαρχαιωμένες επιχειρήσεις. Ή, διαφορετικά, γίνεται συνειδητή υποτίμηση της εργατικής αμοιβής προκειμένου να στηριχτεί ο μαζικός τουρισμός έναντι της… υποτίμησης της τουρκικής λίρας.