Νονά του Μάρτη είναι η χαριτωμένη Άνοιξη!! Τον βάφτισε μαζί με τα πρώτα χελιδόνια και κέρασε τους προσκεκλημένους παγωτό από το τελευταίο χιόνι των βουνών, με αγριόμελο και τροπικά φρούτα. Το τρίτο και το πιο παράξενο παιδί της μητέρας Φύσης!! Μια γελάει και μια κλαίει....

Ο Μάρτης μόλις μεγάλωσε άρχισε να τρέχει πάνω στις κορυφές των βουνών, στους κάμπους και στα λιβάδια. Ο ήλιος από τον ουρανό τον ακολουθούσε και έπαιζε μαζί του.

Από το πολύ το τρέξιμο και το παιχνίδι, ίδρωνε και τότε, κάνοντας αέρα για να δροσιστεί, φώναζε:

• Ουφ!! Ζεσταίνομαι!!
• Ο ήλιος ακούγοντας τη γκρίνια του έφευγε τρέχοντας.
• Τότε ερχόταν ο βοριάς να τον δροσίσει, ερχόταν και τα συννεφάκια κι η βροχή που δρόσιζαν το Μάρτη.
• Ο Μάρτης για μια δυο ώρες ήταν ευχαριστημένος.
• Αλλά μετά από λίγο άρχιζε να κρυώνει.
• Αχ κρυώνω!! Αχ παγώνω!! Φώναζε κλαίγοντας.
• Ήλιε μου, έλα, Ήλιε μου, να με ζεστάνεις!!
• Και πάλι έτρεχε ο ήλιος κοντά του.

Τέλος πάντων αυτός ο Μάρτης δεν ξέρει τι θέλει και τι γυρεύει!! Φώναζαν νευριασμένα μερικά χελιδόνια, που εκείνη την ώρα πετούσαν και γυρνούσαν πάλι πίσω από τις μακρινές χώρες που είχαν πάει για να ξεχειμωνιάσουν.

Η Νονά του η Κυρά Άνοιξη, βλέποντας που ζέσταινε τη γύρω φύση, έφτιαξε για τον βαφτισιμιό της ένα μαρτάκι.

Πήρε δύο κλωστές από το Ουράνιο Τόξο, μια άσπρη και μια κόκκινη, τις έστριψε μεταξύ τους, τις έκανε μια και τις φόρεσε σαν σφιχτό βραχιόλι στο χεράκι του Μάρτη.

Παντού στην Ελλάδα επικρατεί η συνήθεια να δένουμε στο αριστερό, ή και στα δύο χέρια λίγο πιο πάνω από τον καρπό, ένα βραχιολάκι από κόκκινη και λευκή κλωστή

Το βραχιολάκι αυτό, το βάζουμε την 1η Μαρτίου και το αφαιρούμε από το χέρι μας στο τέλος Μαρτίου, ενώ σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να το πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους!... Τον Μάρτη τον φοράμε κυρίως στα μικρά παιδιά, για να «μην τα πιάνει το μάτι», ή κατά μια άλλη εκδοχή, για να «μην τα μαυρίζει ο ήλιος». Συμβολικά το λευκό και το κόκκινο χρώμα το συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό.

Η κατασκευή του "Μάρτη" είναι πολύ απλή. Χρειάζονται μόνο δύο κλωστές κεντήματος, μία κόκκινη και μία άσπρη.

Κάνουμε από έναν κόμπο στη μία άκρη της καθεμιάς, τη στερεώνουμε κάπου με μια καρφίτσα και βάζοντάς την ανάμεσα στις παλάμες μας τη στρίβουμε όσο γίνεται περισσότερο.

Όταν στριφτεί καλά την κομπιάζουμε και απ’ την άλλη άκρη της. Επαναλαμβάνουμε με τη δεύτερη κλωστή.

Τυλίγουμε το βραχιολάκι στον καρπό μας και κάνουμε έναν κόμπο για να το στερεώσουμε. Στο τέλος κόβουμε όση κλωστή έχει περισσέψει.

Ο Μάρτης είναι ο μοναδικός από τους μήνες που έχει τα περισσότερα παρατσούκλια και πολλά είναι σκωπτικά!!

Του έχουν βγάλει και τα ονόματα Κλαψομάρτης, Κλάψας, Πεντάγνωμος, Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Ανοιξιάτης και Φυτευτής. Φυσικά όλα αυτά προέρχονται από τις εναλλαγές του καιρού και από τις γεωργικές εργασίες της εποχής.

Η Κατεργαριά του Μάρτη

Στα πολύ παλιά χρόνια ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του έτους. Μια κατεργαριά όμως που έκαμε σε βάρος των άλλων μηνών που ήταν τα αδέλφια του στάθηκε αιτία για να του πάρει την πρωτοκαθεδρία ο Γενάρης.

«Μια φορά κι έναν καιρό αποφασίσανε οι δώδεκα μήνες να φτιάξουνε κρασί σε ένα βαρέλι ώστε να μπορούν να πίνουν όποτε τους ερχόταν η όρεξη.

Έτσι λοιπόν είπε ο Μάρτης:

- Εγώ θα ρίξω πρώτος μούστο στο βαρέλι για να γίνει κρασί και ύστερα ρίχνετε κι εσείς.

- Καλά, ρίξε εσύ πρώτος του είπαν οι άλλοι.

Έτσι και έγινε. Έριξε πρώτα εκείνος στο βαρέλι το μούστο και ύστερα ακολούθησαν και οι άλλοι μήνες.

Όταν λοιπόν ζυμώθηκε ο μούστος και έγινε το κρασί, είπε πάλι ο Μάρτης.

- Εγώ που έριξα πρώτος το μούστο, πρώτος θ' αρχίσω και να πίνω.

-Βέβαια, είπαν οι άλλοι, έτσι είναι το σωστό.

Έτσι λοιπόν τρύπησε το βαρέλι στο κάτω μέρος, και άρχισε να πίνει, ως που ήπιε όλο το κρασί και δεν άφησε ούτε στάλα. Κατόπιν ήρθε η σειρά του Απρίλη να πάει να πιει κρασί.

Πηγαίνει και το βρίσκει άδειο. Θυμώνει, το λέει στους άλλους.

Τ' ακούνε εκείνοι θυμώνουνε και σκέφτονται τι να κάνουν. Συμφωνούν όλοι λοιπόν να τον τιμωρήσει ο Γενάρης που ήταν και ο μεγαλύτερος αδελφός. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης και του τραβάει ένα γερό χέρι ξύλο. Του αφαιρεί και το πρωτείο που είχε, να αρχίζει δηλαδή το έτος κάθε Μάρτη, και έγινε να αρχίζει το έτος από το Γενάρη.

Από τότε όταν ο Μάρτης θυμάται το παιχνίδι που έκανε στα αδέλφια του και τους ήπιε όλο το κρασί, γελάει και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν πάλι θυμάται το ξύλο που έφαγε κλαίει και βρέχει».

Η παράδοση, που με μικρές παραλλαγές τη συναντάμε και αλλού είναι αιτιολογική και σκοπεύει στην εξήγηση της ακαταστασίας του καιρού που συνήθως χαρακτηρίζει το Μάρτη.

Η Γυναίκα του Μάρτη

Κάποτε οι μήνες αποφάσισαν να παντρευτούν. Ο καθένας βρήκε μια γυναίκα που του άρεσε και την παντρεύτηκε. Ο Μάρτης δε φρόντισε το ζήτημα μόνος του και έβαλε προξενητάδες να του βρούνε μια γυναίκα. Εκείνοι του φέρανε μια κοπέλα η οποία ήταν τυλιγμένη με ένα μαντίλι και του είπαν ότι είναι πολύ όμορφη. Ευκολόπιστος όπως ήταν, την παντρεύτηκε. Όταν όμως έμειναν μόνοι και έβγαλε το μαντίλι της, τι να δει; Δεν υπήρχε πιο άσχημη στον κόσμο!!

Από τότε κάθε φορά που τη θυμόταν άστραφτε, βροντούσε, έβρεχε, έριχνε μπόρες, έκανε παγωνιές. Μόνο όταν ξεχνιόταν μερικές φορές, ηρεμούσε, γαλήνευε κι έκανε καλό καιρό!!

Γι' αυτό λέγεται και η παροιμία: «Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει».

Καλό μήνα να έχουμε!!