Urban Planning / Πόλεμος για τις «κτηματοδομίες» - «Ντιμπέιτ» για το σχέδιο της μεταφοράς των υπηρεσιών δόμησης από τους δήμους στο Κτηματολόγιο

Οικοδομή στην Αθήνα. Ο έλεγχος της νομιμότητας των οικοδομικών εργασιών, που μετά τη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη», το 2010, ήταν στη δικαιοδοσία της τοπικής αυτοδιοίκησης, περνάει στο Κτηματολόγιο, γεγονός που προκαλεί την αντίδραση της ΚΕΔΕ και πολλών δημάρχων. [ΙΝΤΙΜΕ / ΝΙΚΟΣ ΧΑΛΚΙΟΠΟΥΛΟΣ]

Oταν το 2010 αποφασιζόταν, μέσω του «Καλλικράτη» η μεταφορά των πολεοδομιών από τις νομαρχίες στους δήμους, κανείς δεν φανταζόταν ότι 15 χρόνια μετά η υπόθεση αυτή θα εξακολουθούσε να απασχολεί την πολιτεία και τον δημόσιο διάλογο. Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού περί δημιουργίας της «κτηματο-δομίας», με τη συγχώνευση κτηματολογίου και πολεοδομίας, προκαλούν έντονες αντιδράσεις στην αυτοδιοίκηση και ανάμεικτα συναισθήματα στον τεχνικό κόσμο. Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο δεν είναι ώριμο και η υλοποίησή του παραπέμπεται σε βάθος χρόνου.

Στη ΔΕΘ ο κ. Μητσοτάκης παρουσίασε την υπαγωγή των υπηρεσιών δόμησης στο Κτηματολόγιο ως λύση για την αντιμετώπιση της διαφθοράς. Ακολούθησε, την προηγούμενη Δευτέρα, άτυπη ενημέρωση από τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ψηφιακής Διακυβέρνησης (η ευθύνη του Ελληνικού Κτηματολογίου έχει μεταφερθεί στο δεύτερο). Το αρμόδιο για την πολεοδομική νομοθεσία υπουργείο επικαλέστηκε ως ένα από τα μειονεκτήματα του σημερινού συστήματος τις διαφορετικές ερμηνείες της πολεοδομικής νομοθεσίας από τις ΥΔΟΜ, κάτι που βέβαια είναι δική του ευθύνη.

Στο κτηματολόγιο οι πολεοδομίες – Το νέο σχήμα

«Οι πολεοδομίες στη χώρα μας αντιμετωπίζουν διαχρονικές προκλήσεις, όπως η έλλειψη υπηρεσιών δόμησης (ΥΔΟΜ) σε πάνω από τέσσερις στους δέκα δήμους, η λειτουργική ασυνέχεια που παρατηρείται συχνά, η ελλιπής εμπειρία ως προς σύνθετα έργα, οι ελλείψεις σε προσωπικό και σε κατάρτιση, που καταλήγουν σε χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών προς τον πολίτη», λέει στην «Κ» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου. «Παράλληλα, δεν ήταν σπάνια τα φαινόμενα εξυπηρετήσεων και αδιαφάνειας. Για όλους αυτούς τους λόγους, απαιτείται μια γενναία μεταρρύθμιση, ώστε οι πολεοδομίες να επιτελούν το αληθινό τους λειτούργημα. Η δημιουργία ενός ενιαίου σημείου αναφοράς (one-stop shop) στο Κτηματολόγιο για όλα τα ζητήματα γύρω από το ακίνητο, η ψηφιοποίηση και απλοποίηση των διαδικασιών, καθώς και η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, θα ενισχύσουν τη διαφάνεια, την αξιοπιστία, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια δικαίου».

Η θέση του ΤΕΕ
«Ουσιαστικά οι πολεοδομίες θα μεταφερθούν σχεδόν ως έχουν στις δομές του Κτηματολογίου, με μικρές διαφοροποιήσεις στην Αττική, στη Θεσσαλονίκη και στα νησιά», εξηγεί ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Γιώργος Στασινός. «Οι πολεοδομίες θα ενταχθούν ως καινούργια μονάδα μέσα στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, έχοντας την αρμοδιότητα της έκδοσης των αδειών και του ελέγχου των αυθαιρέτων, ενώ ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα παραμείνει στους δήμους».

    Διαφάνεια – Η δημιουργία ενός ενιαίου σημείου αναφοράς στο Κτηματολόγιο για όλα τα ζητήματα γύρω από το ακίνητο, η απλοποίηση των διαδικασιών και η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών θα ενισχύσουν τη διαφάνεια.
    Σταύρος Παπασταύρου, Υπουργός Περιβάλλοντος

Σύμφωνα με την πανελλήνια ομοσπονδία των μηχανικών του Δημοσίου (ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ), τον μόνο φορέα που έχει κάνει συστηματικά καταγραφές για την κατάσταση στις πολεοδομίες, σήμερα στις ΥΔΟΜ υπηρετούν περίπου 900 άτομα, οι μισοί μηχανικοί. Η ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ εκτιμά πως για να λειτουργήσουν σωστά οι υπηρεσίες, οι μηχανικοί έπρεπε να είναι διπλάσιοι. «Οπου υπάρχει υποστελέχωση, αυτή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με ευέλικτες διαδικασίες», τονίζει ο κ. Στασινός. «Σε κάθε περίπτωση, εκτιμώ ότι για να υλοποιηθεί η νέα δομή θα χρειαστεί το λιγότερο ένα έτος».

Χωρίς κάλυψη
«Το μεγάλο λάθος του “Καλλικράτη” ήταν ότι προέβλεψε μια ΥΔΟΜ ανά δήμο. Πώς μπορείς να φτιάξεις μια σωστή υπηρεσία σε κάθε νησάκι ή ορεινό δήμο;» σχολιάζει ο Δημήτρης Πετρόπουλος, πρόεδρος της ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ. «Επιπλέον, είναι μια δουλειά η οποία έχει χαμηλές αποδοχές, τεράστιες ευθύνες και καμία νομική κάλυψη. Το έχει αναφέρει σε συνεντεύξεις του ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ, ότι προκηρύσσονται θέσεις για μηχανικούς στο Δημόσιο και μένουν κενές γιατί δεν προσέρχεται κανείς. Θα σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: πηγαίνει ο μηχανικός για μια αυτοψία αυθαιρέτου και ανάλογα με την έκθεση θα τον μηνύσει ή ο καταγγέλλων ή ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου».

Σύμφωνα με τον κ. Πετρόπουλο, η επιλογή της δομής του Ελληνικού Κτηματολογίου είναι κάπως ανορθόδοξη. «Είναι αλήθεια ότι οι μηχανικοί στις πολεοδομίες σήμερα καταλήγουν συχνά να απασχολούνται παράλληλα σε 2 και 3 καθήκοντα (λ.χ. για επιβλέψεις έργων), ενώ δέχονται τις πιέσεις των αιρετών. Νομίζω όμως ότι η λύση που προτείνεται είναι βιαστική και ατεκμηρίωτη. Αλλωστε ο τρόπος που αιτιολογήθηκε προσβάλλει ευθέως την πλειονότητα των μηχανικών, που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Αν θέλει κάποιος να καθαρίσει τη διαφθορά, είτε είναι στις πολεοδομίες είτε σε οποιοδήποτε κομμάτι του Δημοσίου, υπάρχει τρόπος να το κάνει. Κατά τη γνώμη μας, με το προωθούμενο σχέδιο μπαίνουμε σε έναν επικίνδυνο δρόμο για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς, η κτηματολογική πληροφορία είναι πολύτιμη και πρέπει να διαφυλαχθεί αυτοτελώς για την απόλυτη προστασία των δεδομένων. Κατά δεύτερον, νομίζω ότι οδηγούμαστε σε μία ακόμη μεγαλύτερη αυτοματοποίηση στην έκδοση των αδειών, που ήδη γίνεται χωρίς κανέναν έλεγχο, άρα σε μια κατάσταση που θα ενέχει σοβαρούς κινδύνους».

    Το Σύνταγμα – Ολοι θυμόμαστε ότι ένας χώρος αδιαφάνειας και σκανδάλων ήταν οι κρατικές πολεοδομίες, των νομαρχιών. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων στο κεντρικό
    κράτος είναι αντίθετη στο άρθρο 101 του Συντάγματος.
    Λάζαρος Κυρίζογλου, Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης

Τι λέει η ΚΕΔΕ
Για την αυτοδιοίκηση, η απόσπαση των υπηρεσιών δόμησης είναι «αιτία πολέμου», ακόμη και για τους δημάρχους που προέρχονται από τη Νέα Δημοκρατία, όπως ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου. «Ολοι όσοι έχουμε μνήμη θυμόμαστε ότι ένας χώρος αδιαφάνειας και σκανδάλων ήταν όχι οι πολεοδομίες των δήμων, αλλά οι κρατικές πολεοδομίες, των νομαρχιών. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων από την αυτοδιοίκηση στο κεντρικό κράτος συνιστά συγκέντρωση εξουσιών, που είναι αντίθετη στο άρθρο 101 του Συντάγματος, καθώς αυτό ορίζει ότι η διοίκηση πρέπει να οργανώνεται αποκεντρωτικά. Επιπλέον, έχω μία απορία: προφανώς θα αναγκαστεί το κράτος να προσλάβει μηχανικούς για να ασκήσει τη νέα αρμοδιότητα. Γιατί λοιπόν δεν τους δίνει στις πολεοδομίες των δήμων, να δούμε πώς θα λειτουργήσουν; Γιατί από τον “Καλλικράτη” οι δήμοι πήραν μόνο την αρμοδιότητα, χωρίς προσωπικό ή πόρους».

Οπως επισημαίνει ο κ. Κυρίζογλου, η ΚΕΔΕ έχει ήδη λάβει αποφάσεις στο τελευταίο συνέδριό της κατά της απόσπασης των πολεοδομιών από τους δήμους. «Οι δήμοι πρέπει να έχουν άποψη για τη φυσιογνωμία των πόλεων και των οικισμών μας. Με βάση και την εμπειρία που είχαμε πρόσφατα για όσα επιχειρήθηκαν και τελικά κατέπεσαν στο ΣτΕ (σ.σ. εννοεί τα κίνητρα του ΝΟΚ), αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι αυτό δεν είναι επιθυμητό από συγκεκριμένους κύκλους. Εξάλλου, δεν δεχόμαστε να μην είμαστε συνομιλητές σε κάτι που μας αφορά. Δεν μπορεί ο μοναδικός συνομιλητής του υπουργείου Περιβάλλοντος να είναι το ΤΕΕ».

Οπως αναφέρει ο κ. Κυρίζογλου, η εκτελεστική επιτροπή της ΚΕΔΕ θα συναντηθεί με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου μέσα στις επόμενες ημέρες. Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός έχει διαφορετική εκτίμηση: «Δεν είμαι σίγουρος ότι η πλειονότητα των δημάρχων συμφωνεί με την απόφαση της ΚΕΔΕ. Νομίζω ότι οι περισσότεροι τις θεωρούν βαρίδι, λόγω της υποστελέχωσης και του ελέγχου της αυθαίρετης δόμησης», λέει.

"K" Γιώργος Λιάλιος