Why Macron’s meltdown weakens Europe /  Η Ευρώπη αντιμετώπιζε ήδη ένα τοξικό μείγμα από τον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, την επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ στο παγκόσμιο εμπόριο και την άνοδο των ακροδεξιών λαϊκιστών σε ολόκληρη την περιοχή.

Στη συνέχεια, η γαλλική κυβέρνηση κατέρρευσε για άλλη μια φορά — αυτή τη φορά έχοντας διαρκέσει λιγότερο από μια μέρα στην εξουσία — τρομάζοντας τις αγορές με την προοπτική νέων εκλογών που θα μπορούσαν να φέρουν την ακροδεξιά πιο κοντά στην εξουσία από ποτέ.

Η δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν αποδυναμώνει την Ευρώπη και πυροδοτεί φόβους για ολόκληρη την οικονομία της ευρωζώνης, σημειώνει το Politico.

Όπως αναφέρει το μέσο, η Ευρώπη αντιμετώπιζε ήδη ένα μείγμα τοξικών προκλήσεων, από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ στο παγκόσμιο εμπόριο μέχρι την άνοδο ακροδεξιών λαϊκιστών στη Γηραιά Ήπειρο, όταν ήλθε να τρομάξει τις αγορές η κατάρρευση άλλης μιας κυβέρνησης Μακρόν - που αποδείχθηκε η πλέον βραχύβια στη σύγχρονη ιστορία της Γαλλίας – και η πιθανότητα νέας προσφυγής στις κάλπες, που θα μπορούσαν να φέρουν πιο κοντά από ποτέ την ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά στην εξουσία.

Αξιωματούχοι και διπλωμάτες στις Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εξέφρασαν τις προσωπικές τους ανησυχίες για μοιραία αποδυνάμωση της ηγεσίας του Μακρόν σε διεθνή ζητήματα όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ ορισμένοι φοβούνται μήπως σύντομα μπει ολόκληρη η οικονομία της ευρωζώνης σε περιπέτειες λόγω της πολιτικής κρίσης στη Γαλλία.

«Η Γαλλία είναι πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει, οπότε αυτή η ατελείωτη πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη», δήλωσε διπλωμάτης κράτους μέλους της ΕΕ στο Politico. «Είναι το κύριο θέμα συζήτησης σε όλες τις συνομιλίες σήμερα», επεσήμανε.

Και όχι άδικα, σημειώνει το μέσο, αφού η Γαλλία πέρα από δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ηγετικός παίκτης της G7, είναι η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι, υπό την ηγεσία του Μακρόν, αποτελεί μια πολιτική δύναμη που καθοδηγεί τις υποθέσεις της ΕΕ, με μοναδική ανταγωνίστρια τη Γερμανία.

Ο Μακρόν αντιμέτωπος με το τεράστιο έλλειμμα

Την ίδια ώρα ο Μακρόν προσπαθεί παράλληλα με το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας να αντιμετωπίσει και την απειλή της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης, που διατηρεί σταθερό προβάδισμα στην πρόθεση ψήφου στις σφυγμομετρήσεις,

Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του Μακρόν δεν έχουν καταφέρει να περάσουν από την Εθνοσυνέλευση μέτρα περιστολής των δημόσιων δαπανών. Και το παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο αυξάνει όλο και περισσότερο την πιθανότητα νέων βουλευτικών εκλογών πριν από το τέλος της φετινής χρονιάς με την πολύμηνη αβεβαιότητα που αυτό συνεπάγεται.

Ορισμένοι παρατηρητές δεν αποκλείουν πλέον, ακόμη και την πρόωρη παραίτηση του Μακρόν, η θητεία του οποίου λήγει το 2027.

Σε περίπτωση που υλοποιηθεί οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια, θα άνοιγε ο δρόμος για σημαντικά κέρδη για την ακροδεξιά της Λεπέν, που θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και να προκαλέσει κύμα αστάθειας. Η κύρια πηγή ανησυχίας των Ευρωπαίων διπλωματών και αξιωματούχων που μίλησαν στον Politico, είναι οι πιθανές επιπτώσεις για την ευρωζώνη.

Κώδωνας κινδύνου από τις αγορές

Η αιφνίδια κατάρρευση της κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λεκορνί, μόλις 14 ώρες αφότου ανακοινώθηκε η σύνθεσή της, πυροδότησε την έντονη ανησυχία των επενδυτών στο χρηματιστήριο του Παρισιού (όπου ο δείκτης CAC 40 έπεσε κατά 1,4%) και σε άλλες αγορές με τις γαλλικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα να υποχωρούν και το ευρώ να αποδυναμώνεται έναντι του δολαρίου.

«Υπάρχουν ήδη πολλές ανησυχίες για την οικονομία της ευρωζώνης», δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος από χώρα της ζώνης του κοινού νομίσματος. «Πραγματικά δεν χρειαζόμαστε κάτι τέτοιο».

Εντός της Γαλλίας αξιωματούχοι προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τους κινδύνους με έναν εξ’ αυτών να δηλώνει ότι παρά την «πολυπλοκότητα» της κατάστασης εξακολουθεί να υπάρχει «πιλότος» στο υπουργείο Οικονομικών και ότι οι αγορές δεν πρέπει να αντιδρούν υπερβολικά. Δεν είναι όμως όλοι πεπεισμένοι.

«Τα τελευταία οκτώ χρόνια ο πρόεδρος Μακρόν προσπαθούσε να δείξει ότι η Γαλλία είναι το πιο ελκυστικό μέρος στην Ευρώπη για επενδύσεις. Δεν βλέπω κανέναν σημαντικό διεθνή επενδυτή να επιλέγει τη Γαλλία αυτή τη στιγμή, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης πολιτικής, αλλά και δημοσιονομικής σαφήνειας», σημείωσε ο Γκρεγκουάρ Ρους, διευθυντής προγραμμάτων για την Ευρώπη και τη Ρωσία στη δεξαμενή σκέψης Chatham House στο Λονδίνο.

Διπλωμάτες «ξεγράφουν» τον Μακρόν

Κάποιοι διπλωμάτες της ΕΕ στις Βρυξέλλες έχουν ήδη ξεγράψει τον Μακρόν. Μετά την άνοδό του στην εξουσία το 2017 και αφού έσπασε τα κατεστημένα της γαλλικής πολιτικής, λένε ότι τώρα ο Μακρόν φαίνεται να είναι ένας ηγέτης χωρίς δυναμική και εξασθενεί γρήγορα η επιρροή του στις Βρυξέλλες.

Ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ μίλησε για την «κληρονομιά» του Μακρόν ως ισχυρού στοχαστή που είχε παρουσιάσει πολλές ιδέες για την προώθηση της αλλαγής στην Ευρώπη και που είχε πείσει άλλους ηγέτες να υιοθετήσουν κάποιες εξ’ αυτών. Η έννοια της «στρατηγικής αυτονομίας» -που καθιστά την ΕΕ πιο αυτάρκη οικονομικά και αμυντικά- γεννήθηκε πριν από χρόνια στο Παρίσι, σημείωσε ο διπλωμάτης. 

Με τον Τραμπ να απομακρύνει πλέον τις ΗΠΑ από την Ευρώπη η ιδέα αυτή έχει πλέον ωριμάσει στις Βρυξέλλες. «Δεν υπάρχουν πολλοί ηγέτες πρόθυμοι και ικανοί να σκέφτονται πέντε χρόνια μπροστά», ανέφερε ο διπλωμάτης. «Αυτός [ο Μακρόν] ήταν πολύ καλός σε αυτό», τόνισε.

Ο Μακρόν εξελέγη, φυσικά, για να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2027 και, παρά τις εικασίες, δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι σκοπεύει να παραιτηθεί. Αλλά αν παραμείνει στο Ελιζέ, λόγω της συνεχιζόμενης αναταραχής στο Παρίσι είναι πιθανό να μειωθεί η γαλλική επιρροή στις συζητήσεις και την ανάπτυξη της πολιτικής στην ΕΕ, όπως σημειώνει το Politico.

H Γαλλία θα μπορούσε πολύ πιο εύκολα να διαμορφώσει τις συζητήσεις μεταξύ των υπουργών Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της ΕΕ εάν, επί παραδείγματι, ήταν σε θέση να στέλνει σταθερά τον ίδιο υπουργό στις συναντήσεις με τους ομολόγους του στις Βρυξέλλες, είπε ο διπλωμάτης. Ωστόσο, οι επαναλαμβανόμενες ανακατατάξεις στο Παρίσι καθιστούν πολύ πιο δύσκολο για τη γαλλική θέση να διατηρήσει την επιρροή της.

Από την άλλη πλευρά μια πρόωρη προσφυγή στις κάλπες θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις που συζητούν τον προϋπολογισμό είχαν θέσει μια άτυπη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας πριν από τις γαλλικές εκλογές του 2027, δεδομένου του κινδύνου η Λεπέν να πολιτικοποιήσει και τελικά να εκτροχιάσει τη συζήτηση.

Κενό ηγεσίας σε μια κρίσιμη συγκυρία για την Ευρώπη

Ο Μακρόν έχει παίξει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την υποστήριξη τόσο της Ουκρανίας όσο και της ίδιας της Γηραιάς Ηπείρου απέναντι στη ρωσική απειλή προτρέποντας από τη μία πλευρά τους ομολόγους του ηγέτες να κάνουν περισσότερα για να ενισχυθεί η Ευρώπη με δικές της στρατιωτικές δυνατότητες και συντονίζοντας από την άλλη τις ενέργειες με συμμάχους.

Η κοινή πρωτοβουλία του Μακρόν με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ για τη συγκρότηση της «συμμαχίας των προθύμων» παραμένει η μόνη επιλογή όσον αφορά στην υποστήριξη οιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία. «Δεν είναι καλό για την ΕΕ να βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη σε αναταραχή, ειδικά στην τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας», δήλωσε αξιωματούχος της ευρωζώνης.

Μια δυνατή «γαλλο-γερμανική μηχανή» -με ισχυρούς ηγέτες στο Παρίσι και το Βερολίνο να συνεργάζονται - θεωρείται παραδοσιακά ζωτικής σημασίας για να καταστεί ισχυρή και αποτελεσματική η ΕΕ. Οι δυσκολίες του Μακρόν καθιστούν πολύ πιο δυσεπίτευκτο αυτό το στόχο ακόμη και με έναν νέο ηγέτη στη Γερμανία, τον Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος θεωρείται στις Βρυξέλλες πολύ πιο δυναμικός από τον προκάτοχό του, Όλαφ Σολτς.

Γάλλος αξιωματούχος από το συμβούλιο απερχόμενου υπουργού παραδέχθηκε το πρόβλημα. «[Η πολιτική κρίση] αφήνει τη Γαλλία απούσα σε μια εποχή που η Ρωσία εισβάλλει σε ευρωπαϊκά εδάφη, που η Κίνα έχει απίστευτη βιομηχανική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και οι ΗΠΑ του Τραμπ συνεχίζουν να κάνουν ανόητα πράγματα», δήλωσε. «Νομίζω ότι η ηγεσία της Γαλλίας θα λείψει. Είναι αδύνατο για τη Γαλλία να δώσει αυτό που έχει να δώσει υπό αυτές τις συνθήκες».

Το φάσμα της ακροδεξιάς

Το Politico σημειώνει ότι ένα ακόμη ζωτικής σημασίας ερώτημα είναι τι ή ποιος θα ακολουθήσει, Σε περίπτωση που ο Μακρόν διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και οδηγηθεί η Γαλλία στις κάλπες, η ακροδεξιά της Λεπέν αναμένεται να βγει κερδισμένη, μολονότι το ποσοστό της «Εθνικής Συσπείρωσης» παραμένει γενικά σταθερό, μεταξύ 30%-32% στις σφυγμομετρήσεις από τις περσινές πρόωρες εκλογές.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Μακρόν – ακόμη και πριν την κατάρρευση της τελευταίας κυβέρνησής του – αναπτέρωσαν την ακροδεξιά στην Ευρώπη με τη Λεπέν να γιορτάζει τη νίκη του φιλοτραμπικού δεξιού λαϊκιστή Αντρέι Μπάμπις στις εκλογές του περασμένου Σαββατοκύριακου στην Τσεχία.

Ο βετεράνος ακροδεξιός Γκερτ Βίλντερς, που κατέκτησε τις περισσότερες έδρες στις τελευταίες εκλογές στην Ολλανδία, προειδοποίησε νωρίτερα φέτος «όλους τους παλιούς ηγέτες», συμπεριλαμβανομένου του Μακρόν: «Ο χρόνος σας τελείωσε».