Η Πρωταπριλιά έχει καθιερωθεί εθιμοτυπικά σε πολλές χώρες ως η ημέρα που επιδιδόμαστε σε φάρσες προς την οικογένειά μας, τους φίλους μας ή ...τους εχθρούς μας. Στόχος, να γελάσουμε, αλλά και να ντροπιάσουμε το άτομο κατά του οποίου στρέφεται η «αθώα» φάρσα.

Από που όμως έχει έρθει το έθιμο της Πρωταπριλιάς με τα ψέματα;

Κι όμως, το έθιμο της πρωταπριλιάς ΔΕΝ ξεκίνησε στην Ελλάδα!! Τα ψέματα της 1ης Απριλίου, μας έχουν έρθει από την Ευρώπη αλλά υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκαν.

Η προέλευση του εθίμου της Πρωταπριλιάς είναι αβέβαιη, καθώς αρκετοί θεωρούν ότι συνδέεται με την αλλαγή των εποχών, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από την υιοθέτηση του νέου ημερολογίου.

Απρίλιος ο Κερασάρης

Πρωταπριλιά

Με την 1η μέρα του Απρίλη το πρώτο έθιμο: το πρωταπριλιάτικο ψέμα. Καθένας αυτή τη μέρα προσπαθεί να ξεγελάσει τον άλλον με κάποιο αθώο ψέμα. Όλοι το’ χουν για γούρι να ξεγελάσουν κάποιον.

Στην Κομοτηνή λέγανε πως την Πρωταπριλιά το’ χαν σε καλό να γελούν «για να γίνουν τα κουκούλια τους», τον καιρό που τρέφανε μεταξοσκώληκες για μετάξι.

Με τα πρωταπριλιάτικα ψέματα άλλοτε παραπλανούσανε τα στίφη των φοβερών δαιμόνων. Τους ξεγελάγανε για να κτυπάνε αλλού, μακριά από τα δένδρα τους, όσο να λιώσουν οι δαίμονες και να χαθούν με τα τελευταία χιόνια.

Ο καιρός το μήνα Απρίλιο

Όπως ο Μάρτης, έτσι και ο Απρίλης είναι μήνας δίγνωμος: από τη μια μεριά ο καιρός καλυτερεύει σταθερά, από την άλλη δεν ξεχνάει να δείξει τα χειμωνιάτικα δόντια του με βροχές και χαλάζια.... Οι γεωργοί σπέρνουν καλαμπόκι, βαμβάκι, καρπούζια, πεπόνια.

Η σιγανή βροχή στο μήνα Απρίλη

Αν η κακοκαιρία κάνει κακό στα σπαρτά, οι κανονικές βροχές είναι ευεργετικές, γιατί τώρα ο γεωργός θα σπείρει καλαμπόκια, ρεβίθια, τριφύλλι, ρύζι, μπαμπακάκι. Θα φυτέψει μελιτζάνες, σπανάκι, καρπούζια, πεπόνια κλπ. Έτσι με λαχτάρα περιμένει τη βροχή, που και τα σπαρτά θα μεγαλώσει και τα φρεσκοφυτεμένα θα βοηθήσει να ξεπεταχτούν.

Ξορκισμένο το χαλάζι τον Απρίλιο

Το χαλάζι όμως για το γεωργό είναι καταστροφή. Γι’ αυτό προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει τον ερχομό του ή τις καταστροφές που προκαλεί, εξορκίζοντάς το με το φως της Ανάστασης.

Τη νύχτα αυτή ένας επίτροπος της Εκκλησίας ανεβαίνει στο καμπαναριό μ’ ένα αναμμένο δαυλί. ‘Όσος τόπος γύρω φωτιστεί από το Άγιο Φως, δεν έχει ανάγκη από χαλάζι.

Αλλού πάλι το χαλάζι ξορκίζεται με μεγάλες φωτιές τη νύχτα της Ανάστασης.

Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου το μήνα Απρίλιο

Ο Αϊ-Γιώργης είναι δρακοντοκτόνος. Με το κοντάρι του σκοτώνει το θεριό. Γιορτή των ποιμένων που αφήνουν τα χειμαδιά και ανεβαίνουν στα βουνά. «Μεις οι τσοπαναραίοι τονε δοξολογάμε πολύ τον Αϊ-Γιώργη». Προσφέρουν στην εκκλησία τον «Αηγιωργίτη» έναν αμνό.

Ο ιερέας τον ευλογεί και οι επίτροποι τον περιφέρουν γύρω από το ναό τρεις φορές.

«Εματώνετο το αφτί του και με το αίμα ηλείφοντο αι τέσσερεις γωνίες της εκκλησίας» (Πόντος).

Ψάρια, το σύμβολο της Σαρακοστής

Αλλά γιατί το ψάρι είναι ο βασιλιάς των γιορτών; Η πιο πιθανή εξήγηση έχει να κάνει με τη Σαρακοστή.

Η 1η Απριλίου πέφτει συχνά κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, μιας περιόδου κατά την οποία το ψάρι ήταν κάποτε ένα σημαντικό φαγητό, ένα άπαχο πιάτο που επιτρεπόταν από την Εκκλησία, ενώ το κρέας και το γέλιο ήταν απαγορευμένα. Το να κοροϊδεύεις τα ψάρια σήμαινε ότι κορόιδευες ατιμώρητα τις θρησκευτικές αρχές.

Πρωταπριλιά!! Από που ξεκινούν οι ρίζες του Έθιμου - Πετυχημένες Φάρσες!!

Η πρώτη Απριλίου, είναι μια ανεπίσημη γιορτή, που γιορτάζεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Την ημέρα αυτή καλούμαστε, λόγω εθίμου, να πούμε αθώα ψεματάκια ή να κάνουμε ανώδυνες φάρσες. Κάποιοι «κακεντρεχείς» συνηθίζουν να ταυτίζουν την ημέρα αυτή, με τους πολιτικούς (για ευνόητους λόγους). Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που... μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Τρεις από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Πετυχημένες Φάρσες!! Διαβάστε τις πιο πετυχημένες…φάρσες…όλων των εποχών!!

BBC το 1957