Ελευθερία Φτακλάκη, Πολιτικός Επιστήμων/Διεθνολόγος Γραμματέας Νησιωτικής Πολιτικής ΚΙΝΑΛ, πρώην αντιπεριφερειάρχης τουρισμού Ν.Αιγαίου....... Η πανδημική κρίση είναι γεγονός πως δοκίμασε και θα συνεχίσει να δοκιμάζει τις αντοχές της παγκόσμιας κοινότητας. Αναδείχθηκαν οι αδυναμίες των σύγχρονων μοντέλων διακυβέρνησης καθώς και η απουσία μιας παγκόσμιας συνεννόησης και συνεργασίας για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης.

Όμως η κρίση ανέδειξε πλέον περίτρανα την ανάγκη μιας προσέγγισης των προβλημάτων από κάτω προς τα πάνω (bottomup) καθώς σε αυτή τη δύσκολη περίοδο το σύνθημα «actglobal, thinklocal» είναι επίκαιρο και επιβεβλημένο.

Στην ελληνική πραγματικότητα, με ευρείες συναινέσεις καταφέραμε στη πρώτη φάση της κρίσης, να ελέγξουμε τη διασπορά του ιού και να περιορίσουμε στο μέγιστο βαθμό την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Όμως ξεκινά η επόμενη μέρα, η μέρα της επαναλειτουργίας και επαναφοράς σε ρυθμούς καθημερινότητας προ κρίσης. Όμως όλοι γνωρίζουμε πως αυτή η μέρα εγκυμονεί κινδύνους αλλά και προκλήσεις –όπως συμβαίνει πάντοτε σε περιόδους κρίσης. Το ζητούμενο είναι πως θα αντιδράσουμε και ποιους μηχανισμούς θα δημιουργήσουμε για την δημιουργία ενός προστατευτικού ιμάντα με σκοπό τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

Στα ελληνικά νησιά η πανδημία δημιούργησε μια νέα κατάσταση αναφορικά με την ασφάλεια των προορισμών αλλά και τη βιωσιμότητα τους. Η αγωνία έκδηλη και εύλογος ο φόβος για την επόμενη μέρα. Για αυτό λοιπόν και θα πρέπει όλοι οι ιθύνοντες να σταθούμε με γενναιότητα και να αντιμετωπίσουμε την περίοδο στην οποία εισερχόμαστε, με συγκεκριμένες και στοχευμένες προτάσεις αλλά και με τη χάραξη μια νέας στρατηγικής για το αναπτυξιακό μοντέλο των νησιών μας.

Ειδικότερα, όσον αφορά στο τουριστικό προϊόν των νησιών που αποτελεί και τον πνεύμονα της οικονομίας των νησιών -μια κατάσταση που σαφώς οφείλουμε να αλλάξει και να επέλθει μια ισόρροπη ανάπτυξη- να δούμε άμεσα ποιες πολιτικές και πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να απορροφηθούν όσο το δυνατό περισσότερο οι κραδασμοί και οι απώλειες από τις επιπτώσεις της κρίσης αλλά και να επανεκκινήσουμε το παραγωγικό μοντέλο των νησιών μας.

Για το λόγο αυτό καταθέτω ένα πλαίσιο προτάσεων:

1ο) Αλλαγή Μοντέλου Ανάπτυξης

Η κρίση δημιουργεί την ευκαιρία για τον επαναπροσδιορισμό του αναπτυξιακού μοντέλου του τουριστικού προϊόντος. Η συζήτηση για την μεταστροφή σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης με ποιοτικά χαρακτηριστικά αποτελεί πλέον την μεγάλη πρόκληση της παγκόσμιας κοινότητας, της ΕΕ και των κρατών και υποεθνικών οντοτήτων (περιφέρειες, δήμοι, παραγωγικοί φορείς, κ.α.).

2ο) Μοντέλο πολυεπίπεδης διακυβέρνησης

Είναι περισσότερο από πότε επιτακτική η ανάγκη για την ανάδειξη ενός αποκεντρωμένου συστήματος διακυβέρνησης με τις περιφέρειες και τους δήμους να πρωτοστατούν. Έφθασε η ώρα η κεντρική κυβέρνηση να προχωρήσει στην γενναία αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων προκειμένου να υπάρξει καλύτερη, ταχύτερη και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των τοπικών προβλημάτων.

3ο) Δημιουργία Μηχανισμού σε περιφερειακό επίπεδο για τη διαχείριση της κρίσης

Η κρίση απαιτεί συστράτευση δυνάμεων και συμμετοχικές διαδικασίες. Η δημιουργία ενός μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων καθώς πλέον αυξάνονται οι απρόβλεπτες και εξωγενείς συνθήκες (περιβαλλοντικές καταστροφές, πανδημίες, κ.α.) και ως εκ τούτου θα πρέπει οι αποφάσεις να λαμβάνονται συλλογικά αλλά και με διαδικασίες fasttrack.