Delphi Economic Forum 2023: Η Ανατολική Μεσόγειος και η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων

Delphi Economic Forum 2023 / Η Ανατολική Μεσόγειος και η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων

Delphi Economic Forum 2023: Η Ανατολική Μεσόγειος και η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων
Απο αριστερά: Henri Barkey, Cohen Prof. Int'l Relations, Lehigh University, Senior Fellow for MidEast Studies, Council on Foreign Relations - Ευάγγελος Καλπαδάκης,  Διπλωματικός Σύμβουλος του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης - Soner Cagaptay, Director of Turkish Research Program, The Washington Institute for Near East Policy - Αλέξανδρος Διακόπουλος, Αντιναύαρχος ε.α., Επίτιμος Διοικητής Σχολής Εθνικής Αμύνης, πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας τ

Για τις εξελίξεις αναφορικά με την Ανατολική Μεσόγειο και την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων τοποθετήθηκαν οι συμμετέχοντες στη σχετική συζήτηση, στο 8o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιείται στους Δελφούς 26 - 29 Απριλίου και τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. 

Η Πρέσβης των ΗΠΑ στην Κύπρο, Julie Fisher αναφέρθηκε στις διακοινοβουλευτικές συσκέψεις του σχηματος 3+1, Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ, ως το χρησιμότερο εργαλείο για τη διασφάλιση της ειρήνης και της ευημερίας στην Αν. Μεσόγειο, εν μέσω της διαμάχης για τη διαχείριση του αγωγού EastMed. Μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Ο αγωγός της ανατολικής Μεσογείου EastMed αποτελεί μέρος της μεγάλης διαμάχης. Και οι οικονομικές αποφάσεις προφανώς έχουν σημασία. Ωστόσο, θα πρέπει να φύγουμε από το στοιχείο του μηδενικού αθροίσματος. Θέλουμε να αναπτύξουμε σχέσεις με αυτούς που έχουν κοινές αξίες με εμάς σε αυτά που αποζητούμε. Στην Κύπρο, τα τελευταία 3-4 χρόνια έχουμε διευρύνει τη συνεργασία μας». 

Σε ότι έχει να κάνει με τις εκλογές στην Τουρκία, η ίδια σημείωσε: «Σημαντικότερο στις οποιεσδήποτε εκλογές είναι να γίνει σεβαστή η απόφαση του λαού. Έχουμε πολλά που πρέπει να κάνουμε σε ότι αφορά τη θαλάσσια ασφάλεια. Προσβλέπουμε στα αποτελέσματα των εκλογών γιατί διακυβεύονται πολλά στην περιοχή». 

Από την πλευρά του, ο πρώην Υπουργός Προστασίας του Πολίτη την περίοδο 2019 - 2021, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, αναφέρθηκε στην ανατολική Μεσόγειο ως «τη θερμότερη ίσως περιοχή του πλανήτη». Ενώ πρόσθεσε, σχετικά: «Η Ελλάδα, χρόνια τώρα, επιχειρεί με βάση το διεθνές δίκαιο για την ασφάλεια στην περιοχή. Για πρώτη φορά με αυτή τη διακυβέρνηση, η Ελλάδα έχει αποκτήσει ισχυρές συμμαχίες με αποτελέσματα στην πράξη. Έχουμε διαμορφώσει σχέσεις συμμαχικές με πολλές περιοχές. Είναι μια μοναδική στιγμή, μαζί με τη δύναμη αποτροπής που κάθε μέρα κερδίζει η Ελλάδα».

Ερωτηθείς για το μεταναστευτικό, ο ίδιος υπογράμμισε ότι υπάρχουν ζητήματα που έχουν μια παγκόσμια διάσταση, για τα οποία η πολιτική «αρνείται να πάρει θέση» όπως είπε. Ενώ συμπλήρωσε: «Είναι η ώρα για την ΕΕ να διαχειριστεί το θέμα με ευθύνη, αποδίδοντάς του την πραγματική διάσταση. Η Ελλάδα δεν μπορεί να διαχειριστεί το παγκόσμιο μεταναστευτικό πρόβλημα. Θα πρέπει η ΕΕ να πάρει ριζικές αποφάσεις και να δημιουργήσει συνθήκες, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη και για εργατικά χέρια». 

Σχολιάζοντας τα δεδομένα με τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία, παρατήρησε: «Όταν απειλούσε ο Ερντογάν ότι θα έρθει ένα βράδυ στην Ελλάδα, η αντιπολίτευση ήταν ακόμα πιο σκληρή. Εμείς ως Ελλάδα πρέπει να συνεχίσουμε την πολιτική σταθερότητας. Υπάρχει ένας “δυστυχισμένος γάμος” τα τελευταία χρόνια, αυτός της Τουρκίας με την Ευρώπη. Θα συνεχίσει να υφίσταται, αλλά θα είναι δυστυχισμένος. Ο κύριος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας, είναι η Ευρώπη. Και γι’ αυτό είναι δύσκολο να διαλυθεί ο “γάμος” αυτός. Η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να συνεργάζεται με την ΕΕ και να δει πιο καθαρά το ευρωπαϊκό της μέλλον».  

Στην ίδια συζήτηση, ο πρώην σύμβουλος Ασφαλείας του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2020, Αλέξανδρος Διακόπουλος επισήμανε τη σημαντικότητα της ενεργειακής ασφάλειας. Μεταξύ άλλων ανέφερε: «Οι αγωγοί στην Ευρώπη περνούν είτε από τη Ρωσία είτε από την Τουρκία. Ο αγωγός της ανατολικής Μεσογείου θα ήταν ο μόνος που θα περνούσε από την Ελλάδα. Ακόμα κι αν δεν είναι από οικονομικής σκοπιάς το καλύτερο έργο, είναι σίγουρα από γεωπολιτικής». 

Σε ότι αφορά τις εκλογές στην Τουρκία, σημείωσε: «Ας ελπίσουμε να πάνε όλα ομαλά, αν και δεν είναι βέβαιο. Κι αν εκλεγεί η αντιπολίτευση θα μπορέσει άραγε να δρομολογήσει διακυβέρνηση, μετά από τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν από τη κυβέρνηση Ερντογάν; Μπορεί βέβαια να γίνει πιο διατλαντική, χτίζοντας σχέσεις, αν και δεν είναι αυτή μια δημοφιλής πρακτική στην Τουρκία. Το AKP, πάντως, καλλιέργησε περισσότερο τον ήδη υπάρχοντα αντιαμερικανισμό. Αν και είναι προς το συμφέρον της Ελλάδος να έχει μια σύγχρονη και σταθερή Τουρκία, αυτό δεν είναι βέβαιο ότι θα επιτευχθεί». 

Στην ίδια συζήτηση, ο Διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος, The Washington Institute for Near East Policy, Soner Cagaptay, αναφορικά με τις σχέσεις στην ανατολική Μεσόγειο, ανέφερε ότι την τελευταία δεκαετία υπάρχει μια μετατόπιση στις σχέσεις της περιοχής. «Η Ελλάδα έχει γίνει ο καλύτερος στρατηγικός εταίρος του Ισραήλ αντικαθιστώντας την Τουρκία. Δεν πιστεύω ότι οι Ισραηλινοί θα θέλουν να καταστρέψουν όσα έχτισαν με την Ελλάδα για να αποκαταστήσουν τις σχέσεις με την Τουρκία. Το Ισραήλ έχει μια πολιτική “διατήρησης όλων των αυγών στο ίδιο καλάθι”» είπε. 

Ερωτηθείς για τις τουρκικές εκλογές, ο ίδιος υπογράμμισε: «Να αλλάξουμε τη νοοτροπία στην ανατολική Μεσόγειο. Στις ΗΠΑ έχουμε μια τέτοια win-win προσέγγιση. Υπάρχει ωστόσο μεγάλη πρόοδος στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Βλέπουμε μια μεγάλη μεσαία τάξη. Αναφορικά με το αποτέλεσμα, είτε θα υπάρξει το τέλος Ερντογάν και θα έχουμε μια νέα διακυβέρνηση, είτε τον Ερντογάν “για πάντα”».

Ο Διπλωματικός Σύμβουλος του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Βαγγέλης Καλπαδάκης, τόνισε: «Μια προοδευτική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα θα στοχεύει στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Στη διάρκεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, υπήρχε πλαίσιο κυρώσεων για παραβιάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι συνεργασίες με την Αίγυπτο και το Ισραήλ που είχαν ήδη δημιουργηθεί, επιταχύνθηκαν στην περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Θα επιχειρήσουμε ανάπτυξη διαλόγου με την Τουρκία, επί τη βάση του διεθνούς δικαίου, με μια σαφή ατζέντα, συμπεριλαμβανομένης της διευθέτησης των θαλασσίων ζωνών». 

Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, ο ίδιος ανέφερε: «Η ΕΕ θα πρέπει να έχει πιο ενεργή εξωτερική πολιτική. Χρειαζόμαστε ένα σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου από την ΕΕ. Πρέπει να μιλάμε για τη νόμιμη μετανάστευση. Να έχουμε μεν μια αποτελεσματική πολιτική, αλλά δεν μπορεί η Ελλάδα να διαχειριστεί ολόκληρο το πρόβλημα». Για τις εκλογές στην Τουρκία ο κ. Καλπαδάκης υπογράμμισε: «Πρέπει να εξεταστεί πώς το κλίμα μπορεί να μετατραπεί σε έναν εδραιωμένο διάλογο προς συμφέρον των συμμάχων μας. Μετά τις εκλογές ίσως γίνουν προσπάθειες για την αναβίωση του “γάμου Τουρκίας - Ευρώπης”».

Ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Lehigh University και Επίκουρος ανώτερος συνεργάτης για Μεσανατολικές Σπουδές, Henri Barkey, επισήμανε ότι «τα πράγματα αλλάζουν στην ανατολική Μεσόγειο». Ενώ πρόσθεσε: «Η Ελλάδα είναι σε καλύτερη θέση πλέον. Τώρα βλέπουμε μια άνοδο των ΗΠΑ, οι οποίες έχουν μια μεγαλύτερη ευκολία κινήσεων στην περιοχή. Να σημειωθεί πάντως  πως, όποιος κι αν κερδίσει τις εκλογές στην Τουρκία, η χώρα παραμένει μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας στην ΕΕ». 

Τη συζήτηση συντόνισε η διπλωματική συντάκτρια του τηλεοπτικού σταθμού Open TV, Αλεξία Τασούλη.