Ανατροπές στην αγορά φαρμάκου έφερε η πρόσφατη τροπολογία του Υπουργείου Υγείας που έγινε ήδη νόμος του κράτους αφού ψηφίστηκε με τον πρόσφατο νόμο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και τον προσωπικό γιατρό.

Οι αλλαγές στα φάρμακα μακροπρόθεσμα αναμένεται να περιορίσουν την συνολική φαρμακευτική δαπάνη η οποία να σημειωθεί ότι κάθε χρόνο «ξεφεύγει» με αποτέλεσμα οι φαρμακευτικές εταιρείες να είναι υποχρεωμένες να επιστρέφουν χρήματα στον ΕΟΠΥΥ με τη μορφή του clawback.

Και αυτό διότι όταν ξεπερνιέται η προϋπολογισθείσα δαπάνη για τα φάρμακα οι φαρμακευτικές εταιρείες υποβάλλονται σε υποχρεωτικές επιστροφές, ανεξάρτητα από τις υποχρεωτικές εκπτώσεις που κάνουν με βάση τις πωλήσεις τους (rebate).

Ένα φαύλο σύστημα το οποίο εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια και οδηγεί κάποιες πολυεθνικές εταιρείες να θέλουν να μην εισάγουν τα νέα καινοτόμα φάρμακά τους, αλλά από την άλλη και φθηνά φάρμακα όπως τα γενόσημα να κινδυνεύουν να βγουν εκτός αγοράς επειδή ακριβώς οι τιμές τους πέφτουν και δεν συμφέρει η παραγωγή τους.

Οι 3 μεγάλες στρεβλώσεις στα φάρμακα

Η δημιουργία της φαρμακευτικής πολιτικής αποτελεί «ισορροπία τρόμου» για κάθε υπουργό Υγείας, αφού οι κίνδυνοι είναι πολλοί.

• Από τη μία οι εταιρείες που διαθέτουν νέα καινοτόμα φάρμακα αλλά με υψηλές τιμές, υποχρεούνται σε μεγάλες εκπτώσεις προκειμένου τα φάρμακά τους να κυκλοφορήσουν στην αγορά και να τα λαμβάνουν μέσω ΕΟΠΥΥ οι ασφαλισμένοι.

Ωστόσο οι αρχικές εκπτώσεις που προκύπτουν έπειτα από διαπραγμάτευση έρχονται να προστεθούν και στις άλλες υποχρεωτικές εκπτώσεις (clawback και rebate) με αποτέλεσμα συχνά να κινδυνεύει η κυκλοφορία τους στην Ελλάδα και οι Έλληνες ασθενείς να είναι πιθανό να μην έχουν πρόσβαση σε νέες θεραπείες.

Δεν είναι τυχαίο ότι το PhRMA Innovation Forum Ελλάδος (PIF Greece), ο θεσμικός φορέας που εκπροσωπεί 26 καινοτόμες φαρμακευτικές εταιρίες Έρευνας και Ανάπτυξης, μίλησε για «μέτρα ενάντια στη φαρμακευτική καινοτομία και την υποστήριξη των Ελλήνων ασθενών».

• Από την άλλη οι Ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν κυρίως φθηνά γενόσημα φάρμακα αλλά και νοσοκομειακά και καλύπτουν μεγάλο μέρος των Ελλήνων ασθενών, ζητούν προστασία των φαρμακευτικών τους προϊόντων ώστε αυτά να μην εξαφανισθούν από την αγορά εξαιτίας μειωμένων τιμών. Ο κίνδυνος άλλωστε σε αυτήν την περίπτωση είναι να υποκατασταθούν παλιά και φθηνά φάρμακα, με νέα πολύ πιο ακριβά.

Γι αυτό και η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας μετά τις ρυθμίσεις Πλεύρη που φαίνεται να προστατεύουν σε έναν βαθμό τα φθηνά φάρμακα, αναφέρει: «Κάποια από τα νέα μέτρα φαρμακευτικής πολιτικής που ψηφίστηκαν πρόσφατα κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση της βελτίωσης της πρόσβασης των ασθενών σε όλα τα φάρμακα και στις νέες θεραπείες.

• Παράλληλα οδηγούν στον εξορθολογισμό της δαπάνης και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας των οικονομικών φαρμάκων, ειδικά στα νοσοκομεία». Η τρίτη στρέβλωση πάντως που υπάρχει στη χώρα και για την οποία φαίνεται να συμφωνούν όλες οι πλευρές και η οποία βλάπτει σοβαρά την τσέπη των ασθενών αλλά και την υγεία τους, είναι η περιορισμένη φαρμακευτική δαπάνη που υπάρχει κάθε χρόνο.

Ετησίως ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει για τους ασφαλισμένους τους φάρμακα και θεραπείες κοντά στα 2 δις ευρώ. Οτιδήποτε ξεφεύγει πάνω από το κονδύλι αυτό καταβάλλεται από τις φαρμακευτικές εταιρείες οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις αναγκάζονται να επιστρέφουν δις ευρώ στα ταμεία του κράτους.

Μόνη λύση φαίνεται να είναι ο έλεγχος της συνταγογράφησης βάση συγκεκριμένων κανόνων όπως εξάλλου γίνεται και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Κανόνες που όμως δεν θα στερούν στους ασθενείς

τα φάρμακά τους. Προς ώρας δεν έχει βρεθεί μία αποτελεσματική φόρμουλα που και τη δαπάνη να συγκρατεί και οι ασθενείς να μη στερούνται τα απαραίτητα φάρμακά τους.

Οι ρυθμίσεις Πλεύρη στα φάρμακα

Πάντως με βάση την τροπολογία Πλεύρη που ψηφίστηκε και αρχίζει να ισχύει, στόχος είναι ο περιορισμός της φαρμακευτικής δαπάνης, δαπάνη η οποία ξεπερνά τα όρια που έχουν καθορισθεί. Ειδικότερα οι αλλαγές αφορούν στις εκπτώσεις από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις αλλά και από τις υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) προς τον ΕΟΠΥΥ, οι μέθοδοι των οποίων τροποποιούνται. Επίσης, διαμορφώνονται τα όρια δαπανών του ΕΟΠΥΥ ενώ δίνεται η δυνατότητα λειτουργίας και το Σάββατο των φαρμακείων του Οργανισμού.

Συγκεκριμένα μεταξύ άλλων προβλέπεται πως από την 1η Ιανουαρίου 2022 ορίζεται για τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας που διαθέτουν φαρμακευτικά σκευάσματα στα νοσοκομεία του ΕΣΥ μέγιστο ποσό επιστροφής, ανάλογα με την αξία των φαρμάκων, δηλαδή τη νοσοκομειακή τους τιμή μείον την υποχρεωτική έκπτωση (rebate) 5%, πλέον ΦΠΑ, ως εξής:

• Για φαρμακευτικά σκευάσματα αξίας προμήθειας από 0,01 έως 5 ευρώ, ποσοστό αυτόματης επιστροφής (clawback) 0%.
• Για φαρμακευτικά σκευάσματα αξίας προμήθειας από 5,01 ευρώ έως 15 ευρώ, ποσοστό αυτόματης επιστροφής έως 20%.
• Για φαρμακευτικά σκευάσματα αξίας προμήθειας από 15,01 ευρώ έως 30 ευρώ, ποσοστό αυτόματης επιστροφής έως 40%.
• Με το άρθρο 7, ορίζονται δύο κατηγορίες εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης για τον καταλογισμό υποχρεωτικής επιστροφής (clawback).