Προϋποθέσεις σε δανειολήπτες ώστε να ακυρώσουν με ανακοπές πλειστηριασμούς που έγιναν από εταιρείες διαχείρισης δανείων δημιουργεί απόφαση του Αρείου Πάγου (ΑΠ 822/2022).

Το «πάγωμα» των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης των servicers (DoValue, Intrum, Cepal κ.α.) για λογαριασμό των funds αποφάσισε με πρόσφατη νομοθετική του παρέμβαση ο Άρειος Πάγος. Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν νομιμοποιεί τις εν λόγω πράξεις, στις περιπτώσεις που η μεταβίβαση των δανείων έγινε με τον νόμο του 2003, ενώ αυτές μπορούν να γίνονται με βάση των νόμο του 2015 για τα «κόκκινα» δάνεια.

Συγκεκριμένα, με πρόσφατη απόφασή του ο Άρειος Πάγος απέρριψε την ασκηθείσα πρόσθετη παρέμβαση από εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις ως απαράδεκτη ελλείψει νομιμοποιήσεως (ΑΠ 822/2022).

Η απόφαση στηρίζεται στο ότι η παρεμβαίνουσα εταιρία διαχείρισης δεν μπορεί να επιδιώξει την εκπλήρωση της ένδικης απαίτησης στο όνομα και για λογαριασμό της εταιρίας που κατέστη δικαιούχος της απαίτησης με εκχώρηση, αφού ο Ν. 3156/2003 για τις τιτλοποιήσεις δεν απονέμει στην εταιρία διαχείρισης την ιδιότητα του κατ' εξαίρεση νομιμοποιούμενου διαδίκου όπως συμβαίνει ρητά στον νόμο για τα κόκκινα δάνεια. (4354/2015).

Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι η διάταξη του άρθρου 10 παρ. 14 του Ν. 3156/2003 δεν απονέμει στις εταιρίες διαχειρίσεως ενεργητική κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση προκειμένου να ασκήσουν τις ένδικες αυτοτελείς πρόσθετες παρεμβάσεις, παρά μόνο ρυθμίζουν τους όρους και το πλαίσιο της εκτελέσεως εξώδικων διαχειριστικών (νομικών ή υλικών) πράξεων με σκοπό την είσπραξη (για λογαριασμό της εντολέως της, δικαιούχου) των απαιτήσεων από τους οφειλέτες.

Τέλος, οι διατάξεις του Ν. 4354/2015 για την κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση (ως μη δικαιούχων διαδίκων) των εταιρειών διαχείρισης δανείων δεν μπορούν να εφαρμοστούν αναλογικώς και επί των εταιρειών διαχείρισης του Ν. 3165/2003, διότι η εταιρεία διαχείρισης του άρθρου 10 Ν. 3156/2003 αναλαμβάνει με σύμβαση εντολής τη διαχείριση των αποκτώμενων απαιτήσεων χωρίς να έχει ορισθεί εκ του νόμου μη δικαιούχος, κατ' εξαίρεση νομιμοποιούμενος, διάδικος.

Επομένως δεν νομιμοποιείται να ενεργεί διαδικαστικές πράξεις για λογαριασμό της εντολέως της εταιρείας, ούτε η μεταξύ τους σύμβαση και η παροχή πληρεξουσιότητας μπορεί να καθιδρύσει κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση.

Πρόκειται για μια απόφαση-ανάσα για τους δανειολήπτες, η οποία αναμένεται να επηρεάσει τόσο τους πλειστηριασμούς όσο και τα σχέδια επιχειρήσεων των τραπεζών. Οι πλειστηριασμοί αποτελούν για τους servicers βασική πηγή εισπράξεων, ενώ η ανακοπή των σχεδίων επιχειρηματικότητας θα επηρεάσει επίσης τις εισπράξεις, ο στόχος των οποίων είχε τεθεί αρχικά στα 18,7 δισ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται επιπλέον, ότι η μη εκτέλεση πλειστηριασμών για πάνω από ένα χρόνο κατά το παρελθόν, είχε επίσης προκαλέσει δυσκολίες στους srvicers, οι οποίοι είχαν αναγκαστεί να παρατείνουν την επίτευξη των στόχων των business plans για έξι μήνες, όπως ορίζεται από τον νόμο, ενώ είχα προχωρήσει και σε πώληση τμημάτων του «Ηρακλή».

Με βάση την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, οι τράπεζες ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωπες με έλλειμα έως και 15 δισ. ευρώ, από τη στιγμή που είναι κάτοχοι senior ομολόγων.

Ο Άρειος Πάγος έφτασε στην απόφαση αυτή, καθώς κρίθηκε -κατά τη χθεσινή συνάντηση των θεσμών με εκπροσώπους του χρηματοπιστωτικού συστήματος- απαραίτητη μία νομοθετική παρέμβαση που θα ακύρωνε ή θα συμπλήρωνε έναν από τους δύο νόμους, οι οποίοι λειτουργούσαν αντιπαραθετικά.

Το σκεπτικό της απόφασης

Με το μπλόκο των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης των servicers, δημιουργούνται προϋποθέσεις ώστε οι δανειολήπτες να έχουν τη δυνατότητα να ακυρώσουν πλειστηριασμούς που έγιναν από εταιρείες διαχείρισης δανείων. Η παρέμβαση του Αρείου Πάγου απορρίπτει στην ουσία, την πρόσθετη παρέμβαση από εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις ως απαράδεκτη ελλείψει νομιμοποιήσεως (ΑΠ 822/2022).

Το σκεπτικό πίσω από την απόφαση είναι ότι ο νόμος του 2003 για τις τιτλοποιήσεις δεν απονέμει στην εταιρεία διαχείρισης την ιδιότητα του κατ' εξαίρεση νομιμοποιούμενου διαδίκου όπως συμβαίνει στον νόμο του 2015. Έτσι, ο νόμος 3156/2003 δεν απονέμει στις εταιρείες διαχειρίσεως ενεργητική κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση προκειμένου να ασκήσουν τις ένδικες αυτοτελείς πρόσθετες παρεμβάσεις, παρά μόνο ρυθμίζουν τους όρους και το πλαίσιο της εκτελέσεως εξώδικων διαχειριστικών (νομικών ή υλικών) πράξεων, με σκοπό την είσπραξη (για λογαριασμό της εντολέως της, δικαιούχου) των απαιτήσεων από τους οφειλέτες.

Επομένως, δεν νομιμοποιείται να ενεργεί διαδικαστικές πράξεις για λογαριασμό της εντολέως της εταιρείας, ούτε η μεταξύ τους σύμβαση και η παροχή πληρεξουσιότητας μπορεί να καθιδρύσει κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση.