Tax-deductions for living expenses / Τέλος στο πρόβλημα απώλειας επιδομάτων και φοροαπαλλαγών, το οποίο αντιμετώπιζαν εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες, εξαιτίας της πλασματικής αύξησης των συνολικών ετησίων εισοδημάτων τους, την οποία προκαλούσαν τα υψηλά τεκμήρια διαβίωσης καθώς και η εφαρμογή του ελάχιστου τεκμηρίου των 3.000 ευρώ για τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα τους, βάζει η κυβέρνηση

Οι μειώσεις στα τεκμήρια διαβίωσης κατά 30% έως 35% για τις κατοικίες και κατά 7,2% έως 73,7% για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, τις οποίες αποφάσισε να εφαρμόσει η κυβέρνηση από το 2026, για τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2025, θα προκαλέσουν μεγάλες μειώσεις στα συνολικά τεκμαρτά εισοδήματα εκατομμυρίων οικογενειών, τα οποία θα αποτυπωθούν στις φορολογικές δηλώσεις του επομένου έτους.

Αυτή η εξέλιξη θα είναι πολύ ευνοϊκή για εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες, οι οποίες κάθε χρόνο δήλωναν εισοδήματα χαμηλότερα από τα εισοδηματικά όρια που ισχύουν για τη χορήγηση οικογενειακών επιδομάτων και απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ, αλλά έχαναν τις παροχές αυτές, επειδή τα υψηλά τεκμήρια διαβίωσης προσδιόριζαν τα οικογενειακά εισοδήματά τους σε επίπεδα υψηλότερα των εν λόγω εισοδηματικών ορίων. Οι οικογένειες αυτές δηλαδή έχαναν κοινωνικά επιδόματα και απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ εξαιτίας της εφαρμογής υψηλών τεκμηρίων διαβίωσης.

Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που αποφάσισε η κυβέρνηση θα έχει ως συνέπεια τα τεκμαρτά εισοδήματα των οικογενειών αυτών να μειωθούν σημαντικά και να υποχωρήσουν κάτω από τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση των επιδομάτων και των απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ και εν τέλει οι οικογένειες αυτές να καταστούν δικαιούχοι των συγκεκριμένων παροχών.

Τέλος στο πρόβλημα απώλειας επιδομάτων και φοροαπαλλαγών, το οποίο αντιμετώπιζαν εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες, εξαιτίας της πλασματικής αύξησης των συνολικών ετησίων εισοδημάτων τους, την οποία προκαλούσαν τα υψηλά τεκμήρια διαβίωσης καθώς και η εφαρμογή του ελάχιστου τεκμηρίου των 3.000 ευρώ για τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα τους, βάζει η κυβέρνηση.

Οι μειώσεις στα τεκμήρια διαβίωσης κατά 30% έως 35% για τις κατοικίες και κατά 7,2% έως 73,7% για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, τις οποίες αποφάσισε να εφαρμόσει η κυβέρνηση από το 2026, για τα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2025, θα προκαλέσουν μεγάλες μειώσεις στα συνολικά τεκμαρτά εισοδήματα εκατομμυρίων οικογενειών, τα οποία θα αποτυπωθούν στις φορολογικές δηλώσεις του επομένου έτους.

Αυτή η εξέλιξη θα είναι πολύ ευνοϊκή για εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες, οι οποίες κάθε χρόνο δήλωναν εισοδήματα χαμηλότερα από τα εισοδηματικά όρια που ισχύουν για τη χορήγηση οικογενειακών επιδομάτων και απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ, αλλά έχαναν τις παροχές αυτές, επειδή τα υψηλά τεκμήρια διαβίωσης προσδιόριζαν τα οικογενειακά εισοδήματά τους σε επίπεδα υψηλότερα των εν λόγω εισοδηματικών ορίων. Οι οικογένειες αυτές δηλαδή έχαναν κοινωνικά επιδόματα και απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ εξαιτίας της εφαρμογής υψηλών τεκμηρίων διαβίωσης.

Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που αποφάσισε η κυβέρνηση θα έχει ως συνέπεια τα τεκμαρτά εισοδήματα των οικογενειών αυτών να μειωθούν σημαντικά και να υποχωρήσουν κάτω από τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση των επιδομάτων και των απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ και εν τέλει οι οικογένειες αυτές να καταστούν δικαιούχοι των συγκεκριμένων παροχών.

Επιπλέον, χιλιάδες άλλες οικογένειες θα λαμβάνουν από το 2026 σημαντικά αυξημένα επιδόματα τέκνων, καθώς λόγω της μείωσης των τεκμαρτών τους εισοδημάτων θα πέσουν σε χαμηλότερες εισοδηματικές κλίμακες, στις οποίες αντιστοιχούν πολύ μεγαλύτερα ποσά επιδομάτων τέκνων.

Ουσιαστικά, η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης που αποφάσισε η κυβέρνηση θα αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των οικογενειών που θα είναι δικαιούχοι κοινωνικών επιδομάτων και απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην αύξηση των ποσών των επιδομάτων τέκνων που λαμβάνουν ήδη πολλές άλλες οικογένειες.

Δεύτερη ανάσα

Επιπλέον, στα μέτρα που παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, κατά την εξειδίκευση των εξαγγελιών που έκανε από το «βήμα» της 89ης ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, περιλαμβάνεται και η εξαίρεση των εξαρτώμενων τέκνων από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ, εφόσον αποκτούν δικό τους εισόδημα. Το μέτρο αυτό θα έχει ως συνέπεια χιλιάδες άλλες οικογένειες με ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα να καταστούν κι αυτές δικαιούχοι επιδομάτων και φοροαπαλλαγών, που έχαναν τα προηγούμενα έτη, όχι λόγω χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων και υψηλών τεκμαρτών αλλά λόγω της ασύμμετρης αύξησης των συνολικών εισοδημάτων τους, την οποία προκαλούσε το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ για κάθε ενήλικο τέκνο τους.

Επί τουλάχιστον 10 συναπτά έτη, από το 2015 μέχρι και φέτος, τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα κάθε ελληνικής οικογένειας μετατρέπονταν για τους γονείς σε… «τεκμήρια διαβίωσης» εφόσον κατά τη διάρκεια του εκάστοτε προηγούμενου έτους είχαν αποκτήσει πενιχρά ποσά εισοδημάτων από τόκους καταθέσεων ή από περιστασιακή απασχόληση.

Κι αυτό διότι στις περιπτώσεις αυτές, η εφορία προσδιόριζε το ετήσιο εισόδημα κάθε ενηλίκου τέκνου με βάση το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ. Δηλαδή δεν ελάμβανε υπόψη το πενιχρό πραγματικό εισόδημα του τέκνου, αλλά θεωρούσε ότι το τέκνο είχε αποκτήσει ετήσιο εισόδημα 3.000 ευρώ, βάσει του ισόποσου ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης που ισχύει για κάθε άγαμο φορολογούμενο υπόχρεο σε υποβολή φορολογικής δήλωσης. Ετσι για κάθε ενήλικο εξαρτώμενο τέκνο κάθε οικογένειας που είχε κατά το εκάστοτε προηγούμενο έτος αποκτήσει έστω και 1 λεπτό του ευρώ εισόδημα, η Εφορία καταλόγιζε τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα 3.000 ευρώ, βάσει του ισόποσου ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης.

Αυτό είχε ως συνέπεια, σε χιλιάδες περιπτώσεις οικογενειών με ενήλικα τέκνα, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα να προσαυξάνεται σημαντικά με το ανύπαρκτο στην πραγματικότητα τεκμαρτό ποσό εισοδήματος των 3.000 ευρώ που «αντιστοιχούσε» σε κάθε ενήλικο τέκνο με πενιχρό πραγματικό εισόδημα. Με αυτή την πλασματική προσαύξηση των 3.000 ευρώ ανά ενήλικο εξαρτώμενο τέκνο με πενιχρό πραγματικό εισόδημα, το συνολικό οικογενειακό εισόδημα ξεπερνούσε τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση κοινωνικών επιδομάτων ή και απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ. Και εν τέλει οι γονείς, με αυτή τη στρέβλωση της φορολογικής νομοθεσίας, έχαναν επί τόσα χρόνια σημαντικά ποσά οικογενειακών επιδομάτων ή και χρεώνονταν άδικα και με διπλάσια ποσά ΕΝΦΙΑ από αυτά που τους αναλογούσαν.

Δόκανο

Δηλαδή, αυτή η απίστευτη φοροπαγίδα που λειτουργούσε κάθε χρόνο κατά την υποβολή και εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, είχε ως συνέπεια χιλιάδες έγγαμοι φορολογούμενοι, οι οποίοι βαρύνονται με ένα ή περισσότερα τέκνα άνω των 18 ετών, να χάνουν δικαιώματα είσπραξης οικογενειακών επιδομάτων από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) ή να εισπράττουν από τον ΟΠΕΚΑ οικογενειακά επιδόματα χαμηλότερα από αυτά που δικαιούνται στην πραγματικότητα. Επιπλέον, η παγίδα αυτή της Εφορίας είχε ως συνέπεια να πληρώνουν ΕΝΦΙΑ διπλάσιο από αυτόν που θα έπρεπε πραγματικά να χρεωθούν, λόγω απώλειας του δικαιώματος έκπτωσης 50% επί του συγκεκριμένου φόρου. 

Τι αλλάζει

Με την εξαίρεση των εξαρτώμενων τέκνων που αποκτούν εισόδημα από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ, το συνολικό εισόδημα των γονέων θα προσαυξάνεται με βάση το πραγματικό εισόδημα του τέκνου το οποίο είναι συνήθως πενιχρό ή γενικά πολύ χαμηλότερο των 3.000 ευρώ. Ετσι, το συνολικό οικογενειακό εισόδημα δεν θα διογκώνεται υπέρμετρα, με αποτέλεσμα πολλές οικογένειες να πέσουν κάτω από τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση κοινωνικών επιδομάτων και φοροαπαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ και εν τέλει να γίνουν δικαιούχοι των παροχών αυτών.

Πώς η Εφορία μετέτρεπε τα παιδιά σε φοροπαγίδα

Λόγω του ελάχιστου τεκμηρίου των 3.000 για τα εξαρτώμενα τέκνα, κάθε οικογένεια με ένα ή περισσότερα παιδιά κινδύνευε:

α) να χάνει το δικαίωμα είσπραξης του καταβαλλόμενου από τον ΟΠΕΚΑ επιδόματος στήριξης τέκνων, το οποίο χορηγείται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, επειδή το συνολικό εισόδημά της, εξαιτίας της προσμέτρησης και προσθήκης του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ καθενός ενηλίκου εξαρτώμενου τέκνου της, υπερέβαινε το κατά περίπτωση ισχύον εισοδηματικό όριο για την χορήγηση του συγκεκριμένου επιδόματος.

β) να χάνει το δικαίωμα είσπραξης και οποιουδήποτε άλλου κοινωνικού επιδόματος χορηγείται με βάση εισοδηματικά κριτήρια, για τον ίδιο με τον παραπάνω λόγο,

γ) εναλλακτικά, να εισπράττει από τον ΟΠΕΚΑ επίδομα τέκνων χαμηλότερο από αυτό που δικαιούται, λόγω της ανόδου σε υψηλότερη εισοδηματική κλίμακα που μπορεί να προκαλέσει η προσμέτρηση του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ κάθε ενήλικου εξαρτώμενου τέκνου της στο συνολικό της ετήσιο εισόδημα

δ) να χάνει τη μερική ή την ολική απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), λόγω της ανόδου του συνολικού εισοδήματός της πάνω από το ισχύον κατά περίπτωση εισοδηματικό όριο το οποίο προβλέπει το άρθρο 7 του ν. 4223/2013, την οποία (άνοδο) είχε προκαλέσει η προσμέτρηση του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000 ευρώ κάθε ενηλίκου εξαρτώμενου τέκνου της στο συνολικό της ετήσιο εισόδημα.

Το όφελος για μισθωτούς με χαμηλά εισοδήματα

Έγγαμος φορολογούμενος με 2 ανήλικα παιδιά εργάζεται ως μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα και λαμβάνει μηνιαίως 800 ευρώ. Διαμένει σε ιδιόκτητη μονοκατοικία 90 τ.μ. και κατέχει κι ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.750 κ.εκ. 9ετίας. Το εισόδημα που δήλωσε φέτος στην Εφορία για το έτος 2024 ανήλθε σε 11.200 ευρώ (800 ευρώ Χ 14 = 11.200 ευρώ). 

1) Φορολογικό έτος 2024 (φορολογική δήλωση 2025): Το τεκμαρτό εισόδημα που του προσδιόρισε η Εφορία με την εφαρμογή των ισχυόντων τεκμηρίων διαβίωσης προέκυψε ως εξής:

* 2.500 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης για τον έγγαμο + 4.620 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση της μονοκατοικίας των 90 τ.μ. {[(40 ευρώ ανά τ.μ. Χ 80 τ.μ.) +(65 ευρώ ανά τ.μ. Χ 10 τ.μ.)]*1,2 = 4.620 ευρώ} + 5.320 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου = 12.940 ευρώ.

* Για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, στην περίπτωση του συγκεκριμένου φορολογουμένου, ελήφθη υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα των 12.940 ευρώ, επειδή αυτό ήταν μεγαλύτερο από το δηλωθέν των 11.200 ευρώ. Ως εκ τούτου ο συγκεκριμένος φορολογούμενος φορολογήθηκε για «εισόδημα» μεγαλύτερο κατά 1.740 ευρώ από αυτό που απέκτησε στην πραγματικότητα.

* Στο ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα των 12.940 ευρώ αντιστοιχεί φόρος εισοδήματος 426,80 ευρώ.

* Πέραν αυτού όμως ο εν λόγω φορολογούμενος έχασε το δικαίωμα να λάβει επίδομα τέκνων 1.680 ευρώ τον χρόνο ή 140 ευρώ τον μήνα, επειδή ως φορολογητέο εισόδημα ελήφθη υπόψη το τεκμαρτό των 12.940 ευρώ, που είναι υψηλότερο του εισοδηματικού ορίου των 12.000 ευρώ για τη λήψη του επιδόματος τέκνων των 1.680 ευρώ τον χρόνο ή των 140 ευρώ τον μήνα. Ο εν λόγω φορολογούμενος, λόγω του τεκμαρτού εισοδήματος των 12.940 ευρώ, ανέβηκε στη 2η εισοδηματική κλίμακα του επιδόματος τέκνων, για ετήσια εισοδήματα από 12.001 έως 20.000 ευρώ και έλαβε επίδομα τέκνων μειωμένο στα 1.008 ευρώ τον χρόνο ή στα 64 ευρώ τον μήνα.

Νέα δεδομένα

2) Φορολογικό έτος 2025 (φορολογική δήλωση 2026): Το τεκμαρτό εισόδημα που θα του προσδιορίσει η ΑΑΔΕ, με την εφαρμογή των νέων μειωμένων τεκμηρίων διαβίωσης, θα προκύψει ως εξής:

* 2.500 ευρώ το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης για έγγαμο + 3.228 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση της μονοκατοικίας των 90 τ.μ. {[(28 ευρώ ανά τ.μ. Χ 80 τ.μ.) +(45 ευρώ ανά τ.μ. Χ 10 τ.μ.)]*1,2 = 3.228 ευρώ} + 2.700 ευρώ το τεκμήριο για τη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου = 8.428 ευρώ.

* Για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, στην περίπτωση του συγκεκριμένου φορολογουμένου, θα ληφθεί υπόψη το δηλωθέν εισόδημα των 11.200 ευρώ, επειδή αυτό θα είναι πλέον μεγαλύτερο από το μειωμένο στα 8.428 ευρώ τεκμαρτό. Στο ετήσιο δηλωθέν εισόδημα των 11.200 ευρώ αντιστοιχεί φόρος εισοδήματος μόλις 44 ευρώ.

* Πέραν αυτού όμως ο εν λόγω φορολογούμενος θα κερδίσει το δικαίωμα είσπραξης επιδόματος τέκνων ύψους 1.680 ευρώ τον χρόνο ή 140 ευρώ τον μήνα, διότι – λόγω της μεγάλης μείωσης του τεκμαρτού εισοδήματος από τα 12.940 στα 8.428 ευρώ – ως φορολογητέο εισόδημα λαμβάνεται πλέον υπόψη το ποσό των 11.200 ευρώ, το οποίο είναι χαμηλότερο του εισοδηματικού ορίου των 12.000 ευρώ που ισχύει για τη χορήγηση του μέγιστου επιδόματος των 1.680 ευρώ τον χρόνο ή των 140 ευρώ τον μήνα για οικογενειάρχη με 2 ανήλικα τέκνα.