Με αυτόματη διαδικασία και χωρίς να απαιτείται αίτηση του φορολογούμενου θα επιστραφούν φόροι και πρόστιμα που βεβαιώθηκαν από την εφορία την τελευταία 10ετία, ενώ στο εξής, τα λάθη θα διορθώνονται άμεσα.

Αυτός είναι ο στόχος της τροπολογίας που κατατέθηκε στη Βουλή, από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αλλά πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν αφορά σε αθρόες επιστροφές φόρων και προστίμων, παρά μόνο όταν οφείλονται σε προφανή λάθη.

Ειδικότερα, η  τροπολογία ρυθμίζει υποθέσεις κατά τις οποίες το σφάλμα της εφορίας παρότι είναι άμεσα αντιληπτό, ο φόρος και τα πρόστιμα που βεβαιώθηκαν δεν επιστρέφονται αυτόματα, παρά μόνο μετά από μια γραφειοκρατική διαδικασία.

Σήμερα, σε περίπτωση λάθους, για να ακυρωθεί ή να τροποποιηθεί μια πράξη προσδιορισμού του φόρου, υποβάλλεται αίτηση του φορολογούμενου μέσα σε προθεσμία τριών (3) ετών από την κοινοποίηση της πράξης ή, σε περίπτωση άμεσου προσδιορισμού του φόρου, από την υποβολή της δήλωσης.

Ακολούθως, η πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης εκδίδεται μέσα σε προθεσμία τριών (3) μηνών από την υποβολή της αίτησης. Αν απορριφθεί η αίτηση ο φορολογούμενος μπορεί να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή, εντός 30 ημερών και η απόφαση θα πρέπει να εκδοθεί εντός 120 ημερών.

Όμως, ο φορολογούμενος μπορεί να μην προλάβει την προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και δημιουργούνται προβλήματα, καθώς χάνεται η προθεσμία.

Η αλλαγή

Η ρύθμιση που επιφέρει η τροπολογία αφορά υποθέσεις ανεξάρτητα αν εκκρεμούν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) ή στα διοικητικά δικαστήρια και συγκριμένα:

1. Των πράξεων άμεσου προσδιορισμού φόρου, πράξεων διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου ή πράξεων επιβολής προστίμων, οι οποίες έχουν εκδοθεί σε βάρος φορολογουμένων χωρίς αυτοί να έχουν τη σχετική φορολογική υποχρέωση.
2. Των πράξεων επιβολής φόρων και προστίμων που έχουν αριθμητικά ή υπολογιστικά λάθη.

Τα συγκεκριμένα ποσά, εφόσον φυσικά κρίνεται πως επιβλήθηκαν άδικα, θα επιστρέφονται εντόκως.

Γιατί αλλάζει το πλαίσιο

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας, η ισχύουσα διάταξη δεν επιτρέπει στη Φορολογική Διοίκηση να εξετάσει πρόδηλα σφάλματα, στην περίπτωση που οι φορολογούμενοι έχουν προσφύγει στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών ή στα διοικητικά δικαστήρια.

Έτσι, οι φορολογούμενοι πρέπει είτε να ζητήσουν από τη Φορολογική Διοίκηση να επανεξετάσει την πράξη που έχει εκδοθεί εις βάρος τους, κινδυνεύοντας να απωλέσουν την προθεσμία για την άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής ή για την προσφυγή στα δικαστήρια, είτε να αναμένουν τη λήξη της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων χωρίς, στο διάστημα αυτό, η Φορολογική Διοίκηση να έχει τη δυνατότητα να διορθώσει ένα προφανές σφάλμα που έχει κάνει.

Η προτεινόμενη διάταξη επιτρέπει στη Φορολογική Διοίκηση να διορθώνει σφάλματά της, ακόμη και αν υπάρχει προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια που είναι εκκρεμής, διορθώνοντας ταχύτερα αδικίες που μπορεί να έχουν γίνει.

Πάντως, δεν επέρχεται η οποιαδήποτε μεταβολή ως προς τις ουσιαστικές προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης, για την οποία απαιτείται περιοριστικά είτε πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης είτε λογιστικά ή υπολογιστικά σφάλματα.

Παράλληλα, η αυτόματη επιστροφή φόρων και προστίμων, θα ισχύει για όλες τις πράξεις που έχουν εκδοθεί μετά την 1η Ιανουάριου 2014, ημερομηνία ισχύος του αρχικού Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.

Προβλέπεται επίσης, ότι η προθεσμία για την ακύρωση πράξης που έχει προσβληθεί στα δικαστήρια και βρίσκεται σε εκκρεμοδικία λήγει ένα έτος μετά από τη λήξη της εκκρεμοδικίας, δηλαδή μετά από την έκδοση αμετάκλητης απόφασης, ενώ δεν εξετάζεται αν η πρόδηλη πλημμέλεια που αποτελεί τον λόγο ακύρωσης έχει προβληθεί στο πλαίσιο ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής.

Αν έχουν γίνει βεβαιώσεις ποσών εις βάρος των φορολογουμένων και έχουν καταβληθεί ποσά βάσει της εσφαλμένης πράξης της Φορολογικής Διοίκησης, αυτά δεν θεωρούνται παραγεγραμμένα εις βάρος του φορολογουμένου και επιστρέφονται.

Ενδικοφανείς προσφυγές

Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει πως σε περισσότερους από 21.000 φορολογούμενους, οι φορολογικές υπηρεσίες επέβαλαν φόρους και πρόστιμα τα τελευταία 11 χρόνια, τα οποία αποδείχτηκαν ότι ήταν λάθος και τελικά δικαιώθηκαν και διαγράφηκαν.

Από το 2013, αμφισβήτησαν τους φορολογικούς ελέγχους και τα «ραβασάκια» που έλαβαν από την εφορία 104.464 φορολογούμενοι (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), υποβάλλοντας προσφυγές στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών.

Από τις υποθέσεις αυτές, εκδικάστηκαν από τη ΔΕΔ οι 87.738 υποθέσεις εκ των οποίων:

• Απορρίφθηκαν οι προσφυγές για τις 47.430 περιπτώσεις και επικυρώθηκαν οι φόροι και τα πρόστιμα που επέβαλε αρχικά ο φορολογικός έλεγχος.
• Έγιναν δεκτές εν μέρει ή στο σύνολό τους οι προσφυγές 21.487 φορολογουμένων, το 25%, και διαγράφηκε το σύνολο ή μέρος των φόρων και των προστίμων που είχαν καταλογιστεί.
• Για 662 υποθέσεις οι ελεγχόμενοι παραιτήθηκαν της εκδίκασης από τη ΔΕΔ και αναγνώρισαν εκ των υστέρων το αποτέλεσμα του φορολογικού ελέγχου.

Η προσφυγή στη ΔΕΔ υποβάλλεται εντός 30 ημερών από τη ημερομηνία έκδοσης της Πράξης Διοικητικού Προσδιορισμού του Φόρου, ενώ κατόπιν χάνεται το δικαίωμα προσφυγής και ο φορολογούμενος δεν μπορεί να προσφύγει ούτε στα διοικητικά δικαστήρια.

Για να προσφύγει ο ελεγχόμενος στη ΔΕΔ, θα πρέπει να καταβάλει το 50% των φόρων και των προστίμων που του καταλόγισε ο έλεγχος και αν δικαιωθεί, το ποσό επιστρέφεται.

Συγχρόνως παρατηρείται ότι οι μισοί φορολογούμενοι από όσους δεν δικαιώνονται από τη ΔΕΔ, προσφεύγουν κατόπιν στα φορολογικά δικαστήρια και για να τελεσιδικήσει η υπόθεσή τους απαιτούνται πολλά χρόνια.

Μέχρι δε, να τελεσιδικήσει η υπόθεση στα δικαστήρια, παραμένει δεσμευμένο το 50% των φόρων και των προστίμων που έχει καταβάλει ο ελεγχόμενος, αλλά όσο είναι σε εκκρεμότητα παγώνει η είσπραξη για το υπόλοιπο 50%.