Wills Changes / Οι αλλαγές που σχεδιάζονται για Αποδοχή & Αποποίηση Κληρονομιάς

Μετά τις διαθήκες και την απόφαση να διατηρηθούν οι ιδιόγραφες με μεγαλύτερες δικλίδες ασφαλείας, έρχονται σημαντικές αλλαγές σε δύο ακόμη κρίκους της κληρονομικής αλυσίδας που αφορούν τις διαδικασίες αποδοχής και αποποίησης της κληρονομιάς, με στόχο, όπως αναφέρουν Τα Νέα, αφενός την προστασία των κληρονόμων, που πολλές φορές βρίσκονται εν αγνοία τους μπροστά σε βουνό από χρέη, αλλά και τη διασφάλιση των δανειστών, ώστε να μην βρεθούν σε κενό ασφαλείας δικαίου, με απρόβλεπτες συνέπειες στο επιχειρηματικό και οικονομικό επίπεδο.

Τι ισχύει

Με βάση το ισχύον δίκαιο, οι κληρονόμοι είναι υποχρεωμένοι μέσα σε τέσσερις μήνες από τον θάνατο του κληρονομούμενου να κάνουν δήλωση αποδοχής κληρονομιάς.

Η διαδικασία αυτή, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, γεννά πολλά ζητήματα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εκείνες που αποδέχονται σιωπηρά ή ρητά την κληρονομιά και εκ των υστέρων διαπιστώνουν ότι κληρονόμησαν δυσβάσταχτα χρέη που καθιστούν δύσκολη τη θέση τους.

Με το ισχύον καθεστώς, οι κληρονόμοι πρέπει να αποφασίσουν αν θα αποδεχθούν ή θα αποποιηθούν την κληρονομιά εντός τεσσάρων μηνών από τον θάνατο του κληρονομουμένου. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή συχνά αποδεικνύεται προβληματική, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι κληρονόμοι διαπιστώνουν εκ των υστέρων ότι η κληρονομιά συνοδεύεται από σημαντικά χρέη. Οι δυσάρεστες εκπλήξεις έχουν οδηγήσει αρκετούς κληρονόμους να προσφεύγουν στα δικαστήρια, προβάλλοντας πλάνη σχετικά με την ημερομηνία θανάτου ή την κατάσταση της κληρονομιαίας περιουσίας.

Παράταση

Μια από τις σκέψεις, όπως αναφέρουν Τα Νέα, που κατατέθηκαν στο τραπέζι της επιτροπής για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου θέματος ήταν η παράταση της προθεσμίας πέραν του τετραμήνου, ώστε ο κληρονόμος να δύναται να αποποιηθεί και μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής.

Εξετάστηκε ακόμη από την επιτροπή το ενδεχόμενο της εφαρμογής και στη χώρα μας του αγγλοσαξονικού μοντέλου, δηλαδή πρώτα να εκκαθαρίζεται η κληρονομιαία περιουσία και ό,τι απομείνει στη συνέχεια να ενώνεται με την περιουσία που διαθέτει ο κληρονόμος.

Επίσης, συζητήθηκε και η σκέψη ο κάθε κληρονόμος να προχωρά σε αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής, ώστε εξ αρχής να είναι προστατευμένος έναντι οφειλών που μπορεί να αγνοεί ότι είχε ο κληρονομούμενος όταν έλεγε το «ναι» στην αποδοχή.

Με αυτές τις αλλαγές, σύμφωνα με Τα Νέα, επιτυγχάνεται και η προστασία των κληρονόμων, αφού δεν κινδυνεύουν να χάσουν την προσωπική τους περιουσία από χρέη που δεν είναι δικά τους, αλλά και η προστασία των δανειστών, ώστε να μην υπάρξει χάος στις συναλλαγές και να μην τεθεί υπό αμφισβήτηση η καλή πίστη.

Μία από τις προτάσεις που εξετάζονται είναι η παράταση της προθεσμίας αποποίησης πέραν του τετραμήνου, ώστε οι κληρονόμοι να έχουν περισσότερο χρόνο να εκτιμήσουν την κατάσταση της κληρονομιάς.

Επιπλέον, η επιτροπή διερευνά την εφαρμογή του αγγλοσαξονικού μοντέλου, όπου η κληρονομιαία περιουσία εκκαθαρίζεται πριν ενωθεί με την προσωπική περιουσία του κληρονόμου. Αυτό το μοντέλο, που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, θα μπορούσε να προστατεύσει τους κληρονόμους από οφειλές που προέρχονται από την κληρονομιά.

Επιπλέον, προτείνεται η θεσμοθέτηση της αποδοχής με το ευεργέτημα της απογραφής ως υποχρεωτικής διαδικασίας. Με αυτόν τον τρόπο, οι κληρονόμοι θα είναι εκ προοιμίου προστατευμένοι από ενδεχόμενα χρέη του κληρονομουμένου που αγνοούσαν κατά τη στιγμή της αποδοχής.

Αποποίηση κληρονομιάς

Η αποποίηση κληρονομιάς αποτέλεσε ξεχωριστό αντικείμενο συζήτησης, με προτάσεις να επιτρέπεται στους κληρονόμους να την αποποιούνται ανεξάρτητα από το αν η κληρονομιά περιήλθε σε αυτούς εξ αδιαθέτου ή μέσω διαθήκης. Η πρόβλεψη αυτή αποσκοπεί στην προστασία των πολιτών, ώστε να μην εγκλωβίζονται από τυπικές προθεσμίες όταν προκύπτουν νέα δεδομένα, όπως η ανακάλυψη μιας διαθήκης εκ των υστέρων.

Σύμφωνα με τα Νέα, στο πλαίσιο της συνεδρίασης που προγραμματίζεται για τις 17 Ιανουαρίου 2025, η επιτροπή θα εξετάσει για πρώτη φορά την εισαγωγή των κληρονομικών συμβάσεων στο ελληνικό δίκαιο.

Αυτές οι συμβάσεις, που σήμερα δεν προβλέπονται, θα μπορούσαν να επιτρέψουν στον κληρονομούμενο και τους κληρονόμους να ρυθμίσουν προκαταβολικά τη διανομή της περιουσίας, προσφέροντας ευελιξία και σαφήνεια.