Diplomatic scramble / Απρόσμενη ένταση στις σχέσεις Ελλάδας - Λιβύης!! Η Τρίπολη καταγγέλλει «παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων» νοτίως της Κρήτης!!

Έντονη αντίδραση του ΥΠΕΞ της Λιβύης λίγο πριν από την προγραμματισμένη επίσκεψη Γ. Γεραπετρίτη. 

Λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, σε Τρίπολη και Βεγγάζη, προέκυψε απροσδόκητη ένταση στις σχέσεις Ελλάδας – Λιβύης.

Το υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της βορειοαφρικανικής χώρας εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία καταγγέλλει την Ελλάδα για «παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων».

Ειδικότερα, το υπουργείο Εξωτερικών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας αναφέρει ότι παρακολουθεί με «έντονη ανησυχία όσα αναφέρθηκαν στο ευρωπαϊκό περιοδικό (τεύχος 3335) της 12ης Ιουνίου 2025, σχετικά με την ανακοίνωση των ελληνικών Αρχών για διεθνή πρόσκληση υποβολής προσφορών για την παροχή αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης, κάποιες από τις οποίες βρίσκονται εντός περιοχών θαλάσσιας κυριαρχίας που τελούν υπό διαφορά με το λιβυκό κράτος».

Στο πλαίσιο αυτό, τονίζει πως «τέτοιες ενέργειες αποτελούν ξεκάθαρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης», καθώς σημειώνει πλήρη επιφύλαξη και εκφράζει ρητά τη διαφωνία του με οποιαδήποτε διερευνητική ή εκμεταλλευτική ενέργεια στις επίμαχες περιοχές, ελλείψει προηγούμενης νομικής συμφωνίας που να σέβεται το Διεθνές Δίκαιο.

Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζει ότι «η Λιβύη εξακολουθεί να επιδιώκει όπως η Μεσόγειος Θάλασσα αποτελέσει χώρο συνεργασίας, ειρήνης και κοινής ανάπτυξης για όλα τα γειτονικά κράτη, και ότι οι μονομερείς λύσεις δεν οδηγούν παρά μόνο σε ένταση και επιπλοκές».

Καταληκτικά προσθέτει ότι «με βάση τις παραπάνω επιφυλάξεις και ενστάσεις, εκφράζουμε την ελπίδα ότι οι ελληνικές Αρχές θα επιδείξουν υπευθυνότητα, αναλογιζόμενες το βάθος των ιστορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, και καλούμε σε προτίμηση της οδού του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης ως τη μόνη δίκαιη και βιώσιμη οδό προς αποδοτικές λύσεις, στηριγμένες στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και τη διασφάλιση των συμφερόντων όλων των μερών».

Η εξέλιξη αυτή έρχεται, ενώ η ελληνική πλευρά είχε εκφράσει την επιθυμία να πραγματοποιηθεί η επίσκεψη Γεραπετρίτη τόσο στην ανατολική όσο και στη δυτική Λιβύη, επιδιώκοντας να διατηρηθούν οι ισορροπίες και να αποκατασταθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας με τις δύο πλευρές σε ανώτερο επίπεδο, μετά και τις πληροφορίες που υπήρχαν ότι η Βουλή του Τομπρούκ σχεδιάζει να φέρει προς επικύρωση το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

«Έτοιμος να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο ο Χαφτάρ»

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές Ιουνίου, το τουρκικό ειδησεογραφικό δίκτυο TRHaber υποστήριξε ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων στην ανατολική Λιβύη, υπό τον Χαλίφα Χαφτάρ, ανακοίνωσε ότι σύστησε επιτροπή για την έγκριση της Συμφωνίας Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας που υπογράφηκε μεταξύ Άγκυρας και Τρίπολης.

Το μνημόνιο υπογράφηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019 μεταξύ της Τουρκίας και της τότε Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης, που είχε έδρα την Τρίπολη υπό τον Φαγέζ αλ Σαράζ, με στόχο την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, την καθιέρωση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και την ενεργειακή συνεργασία.

Ωστόσο, η συμφωνία δεν είχε εγκριθεί από το Λιβυκό Κοινοβούλιο, που έχει έδρα στα ανατολικά της χώρας, γεγονός που αποτέλεσε βασικό επιχείρημα για την ακυρότητά της.

Παράλληλα, θεωρήθηκε παράνομη, καθώς παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), αγνοώντας την ύπαρξη ελληνικών νησιών, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης.

Ακόμη, το Εφετείο της Λιβύης στην πόλη Αλ-Μπαϊντά την ακύρωσε τον Νοέμβριο του 2019, ενώ η Βουλή του Τομπρούκ, υπό τον Χαφτάρ, είχε αποκηρύξει το μνημόνιο ως παράνομο.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τα σχετικά τουρκικά δημοσιεύματα, η εν λόγω Συμφωνία Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας αναμένεται τώρα να εγκριθεί και από τη διοίκηση του Τομπρούκ, στο πλαίσιο των κινήσεων προσέγγισης που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στον Χαφτάρ και την κυβέρνηση Ερντογάν.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, είχε υποδεχθεί τον περασμένο Απρίλιο στην Άγκυρα τον Σαντάμ Χαφτάρ, υιό του Χαλίφα Χαφτάρ.

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ της Λιβύης

«Το Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης παρακολουθεί με ανησυχία το υπ’ αριθμ. 3335 δημοσίευμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εκδόθηκε στις 12 Ιουνίου 2025, σχετικά με την ανακοίνωση των ελληνικών αρχών για διεθνή πρόσκληση υποβολής προσφορών, με σκοπό την έκδοση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης – εκ των οποίων ορισμένες εμπίπτουν σε θαλάσσιες ζώνες που τελούν υπό διαφωνία με το λιβυκό κράτος.

Το Υπουργείο τονίζει ότι τα εν λόγω βήματα συνιστούν σαφή παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης. Ως εκ τούτου, δηλώνει ρητά τις επιφυλάξεις του και την απόλυτη αντίθεσή του, επισημαίνοντας ότι οποιαδήποτε ερευνητική ή εκμεταλλευτική δραστηριότητα στις εν λόγω περιοχές, χωρίς προηγούμενη νομική συμφωνία που να σέβεται τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, είναι απαράδεκτη.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Λιβύης επιβεβαιώνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι η Λιβύη επιδιώκει διαρκώς τη διατήρηση της Ανατολικής Μεσογείου ως πεδίου συνεργασίας, ειρήνης και κοινής ανάπτυξης για όλα τα γειτονικά κράτη, και ότι οι μονομερείς ενέργειες δεν οδηγούν παρά σε περισσότερη ένταση και περιπλοκή.

Με βάση τις παραπάνω επιφυλάξεις και ενστάσεις, ελπίζουμε ότι οι ελληνικές αρχές θα αντιμετωπίσουν το ζήτημα με υπευθυνότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές σχέσεις μεταξύ των δύο λαών. Καλούμε δε σε ενίσχυση του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης, με στόχο την εξεύρεση δίκαιων και ισόρροπων λύσεων, οι οποίες να βασίζονται στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και να διασφαλίζουν τα συμφέροντα όλων των πλευρών».

A statement of @Mofa_Libya regarding the announcement by Greek authorities of a bidding round for hydrocarbon exploration and exploitation permits in maritime areas south of #Crete, some of which located within the maritime zones disputed with #Libya.#Greece pic.twitter.com/I15M911SMq

— Bader Shniba بدر شنيبة (@BaderShniba) June 19, 2025