Earthquake Research / Η «ακτινογραφία» του υπεδάφους!! 3.815 ρήγματα στον νέο σεισμικό χάρτη της Ελλάδας & ποια ήταν «αόρατα» μέχρι σήμερα!!

Η Ελλάδα αποκτά τον πρώτο ολοκληρωμένο χάρτη ενεργών ρηγμάτων. Δείτε πώς η τεχνολογία αποκάλυψε 3.815 ίχνη ρηγμάτων, εκ των οποίων τα μισά ήταν άγνωστα μέχρι σήμερα. Ελεύθερη πρόσβαση στη βάση AFG.

Μια νέα εποχή στην κατανόηση της σεισμικής δραστηριότητας της χώρας εγκαινιάζει η δημιουργία του πρώτου ολοκληρωμένου χάρτη ενεργών ρηγμάτων της Ελλάδας. Σε μια χώρα όπου ο Εγκέλαδος αποτελεί μόνιμη απειλή, η επιστημονική κοινότητα έχει πλέον στα χέρια της ένα πανίσχυρο εργαλείο: μια βάση δεδομένων που καταγράφει 3.815 ίχνη ρηγμάτων, πολλά εκ των οποίων παρέμεναν «αόρατα» μέχρι σήμερα.

Η νέα αυτή χαρτογράφηση, που παρουσιάστηκε στο έγκριτο διεθνές περιοδικό «Scientific Data», δεν είναι απλώς μια στατιστική καταγραφή. Είναι μια λεπτομερής απεικόνιση του υπεδάφους σε κλίμακα 1:25.000, η οποία ρίχνει φως σε γεωλογικές διεργασίες που διαμορφώνουν το ελληνικό τοπίο εδώ και χιλιετίες.

Η τεχνολογία που «γύμνωσε» το ελληνικό τοπίο

Η εντυπωσιακή αυτή καταγραφή είναι καρπός της συνεργασίας επιστημόνων από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και ερευνητών από τη Νέα Ζηλανδία. Το «κλειδί» της επιτυχίας ήταν η αξιοποίηση των υψηλής ανάλυσης Ψηφιακών Μοντέλων Εδάφους (DEMs) του Ελληνικού Κτηματολογίου.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η τεχνολογία άλλαξε ριζικά τον τρόπο που βλέπουμε το έδαφος. Τα DEMs δεν λειτουργούν ως απλοί χάρτες, αλλά ως τρισδιάστατες απεικονίσεις. Προσφέρουν μια «απογυμνωμένη» ματιά στο τοπίο, αφαιρώντας ψηφιακά πόλεις, δρόμους και πυκνή βλάστηση. Έτσι, αποκάλυψαν σεισμικά ρήγματα που έως σήμερα κρύβονταν κάτω από δάση ή σύγχρονες οικιστικές ζώνες, επιτρέποντας στους γεωλόγους να εντοπίσουν μοτίβα σεισμικής δράσης που το γυμνό μάτι αδυνατούσε να διακρίνει.

Πάνω από τα μισά ρήγματα χαρτογραφήθηκαν για πρώτη φορά

Τα ευρήματα της έρευνας είναι εντυπωσιακά και ανατρέπουν τα δεδομένα:

• Εντοπίστηκαν 3.815 ίχνη ρηγμάτων (fault-traces).

• Ομαδοποιήθηκαν σε 892 διακριτά ρήγματα.

• Το 53% αυτών χαρτογραφήθηκε για πρώτη φορά.

• Πάνω από 2.000 χαρακτηρίστηκαν ως «ενεργά» και περίπου 1.600 ως «πιθανώς ενεργά».

• Καταγράφηκαν 35 επιφανειακές διαρρήξεις από ιστορικούς σεισμούς.

Όπως τονίζει ο Dr. John Begg, μέλος της ερευνητικής ομάδας, παρόλο που η τεχνολογία προσφέρει ακρίβεια, η ερμηνεία παραμένει τέχνη.

«Η σωστή ανάγνωση των μοντέλων απαιτεί το έμπειρο μάτι του γεωλόγου, ικανό να ξεχωρίσει ένα τεκτονικό μέτωπο από μια επιφάνεια διάβρωσης», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Για τον λόγο αυτό, τα ψηφιακά ευρήματα επιβεβαιώθηκαν με επιτόπιες έρευνες, συνδυάζοντας την τεχνολογία αιχμής με δεκαετίες γεωλογικής γνώσης.

Η αθέατη μάχη των πλακών και η ασφάλεια των υποδομών

Πίσω από τις απότομες αντιθέσεις του ελληνικού τοπίου κρύβεται μια αδιάκοπη γεωλογική διεργασία. Η Ελλάδα βρίσκεται στη «μέγγενη» δύο ηπείρων: της Αφρικής που ωθείται προς τον βορρά και της Ευρασίας που κινείται προς τον νότο. Αυτή η σύγκλιση προκαλεί τη σταδιακή παραμόρφωση της χερσαίας Ελλάδας μέσω των ενεργών ρηγμάτων.

Η βάση δεδομένων AFG (Active Faults Greece) αποκαλύπτει ότι πάνω από τα μισά ενεργά ρήγματα επηρεάζουν άμεσα την εξέλιξη του τοπίου: ελέγχουν τη ροή των ποταμών, διαμορφώνουν τα όρια κοιλάδων και βουνών και καθορίζουν την εναπόθεση ιζημάτων.

Η κατανόηση της διασποράς των σεισμικών πηγών δεν αποτελεί μόνο επιστημονική επιτυχία, αλλά και κρίσιμη προϋπόθεση για την ασφάλεια.

Γνωρίζοντας πού ακριβώς βρίσκονται τα ενεργά ρήγματα, μηχανικοί και πολιτεία μπορούν να σχεδιάσουν βιωσιμότερες υποδομές και να ενισχύσουν την αντισεισμική θωράκιση της χώρας.

Ελεύθερη πρόσβαση για όλους

Το έργο φιλοδοξεί να αποτελέσει διεθνές παράδειγμα για το πώς τα ψηφιακά τοπία μπορούν να φωτίσουν τη γεωλογική ιστορία μιας χώρας.

Η βάση AFG είναι ελεύθερα προσβάσιμη και συνοδεύεται από έναν διαδραστικό χάρτη της Ελλάδας.

Πλέον, μηχανικοί, ερευνητές, αλλά και απλοί πολίτες, μπορούν να δουν τα ενεργά ρήγματα στην περιοχή τους και να ενημερωθούν για τα χαρακτηριστικά τους, μετατρέποντας την επιστημονική γνώση σε κτήμα της κοινωνίας.