Ο Ντόναλντ Τραμπ πανηγυρίζει για τη «καταρχήν συμφωνία» μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, που προβλέπει κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση ορισμένων ομήρων και κρατουμένων, ενώ περίπου 200 Αμερικανοί στρατιωτικοί θα αναλάβουν να «επιβλέπουν», να «επιτηρούν» την εφαρμογή της συμφωνίας στη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, ο δρόμος για την ειρήνη στη Γάζα κρύβει ακόμη πολλά «αγκάθια» και οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση του σχεδίου Τραμπ αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα, σύμφωνα με στέλεχος της Χαμάς. Την ίδια στιγμή, συνεχίζονται οι αεροπορικές επιδρομές «σε πολλές περιοχές» της Γάζας, σύμφωνα με μαρτυρία κατοίκου στην περιοχή Χαν Γιουνίς στο BBC.

Η συμφωνία, που υπογράφηκε από τις δύο πλευρές την Πέμπτη, επικυρώθηκε από το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και εγκρίθηκε από την ισραηλινή κυβέρνηση.

Το Ισραήλ δήλωσε ότι θα σταματήσει τις εχθροπραξίες «εντός 24 ωρών» από τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας και ότι μετά από αυτό το διάστημα, οι όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς – εκ των οποίων περίπου 20 πιστεύεται ότι είναι ζωντανοί – θα απελευθερωθούν εντός 72 ωρών.

Περίπου 2.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι θα απελευθερωθούν από τις ισραηλινές φυλακές, συμπεριλαμβανομένων 250 που εκτίουν ισόβια για «σοβαρά αδικήματα κατά της ασφάλειας».

Οι ισραηλινές δυνάμεις θα υποχωρήσουν σε νέες θέσεις και αναμένεται αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας.

Γιατί συμφώνησαν τώρα;

Ένας συνδυασμός παραγόντων συνέβαλε στην ανατροπή της ισορροπίας.

Στο παρελθόν, οι πόλεμοι του Ισραήλ έχουν τερματιστεί όταν οι ηγέτες των ΗΠΑ έχουν παρέμβει δυναμικά. Ήδη απομονωμένος διεθνώς και υπό αυξανόμενη πίεση στο εσωτερικό της χώρας του, ο Νετανιάχου δεν θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την στήριξη του πιο πιστού και ισχυρού συμμάχου της χώρας του.

Παράλληλα, πιθανότατα να έκρινε ότι θα ξεπερνούσε την γκρίνια των ακροδεξιών μελών της κυβέρνησης, αν οι όροι της συμφωνίας ευνοούσαν το Ισραήλ, κάτι που φαίνεται να συμβαίνει.

Ταυτόχρονα, η Χαμάς δεν κατάφερε να προκαλέσει σημαντικές απώλειες στις ισραηλινές δυνάμεις στη Γάζα ή να επιβραδύνει αποτελεσματικά την προέλασή τους. Η μαχητική ισλαμιστική οργάνωση δέχεται πιέσεις από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία να κάνει παραχωρήσεις, και το μέλλον της θα φαινόταν αβέβαιο χωρίς την υποστήριξη αυτών των περιφερειακών δυνάμεων.

Οι ηγέτες της Χαμάς, οι οποίοι ζουν ως επί το πλείστον εκτός Γάζας, φαίνεται να έχουν πειστεί, τουλάχιστον εν μέρει, από το επιχείρημα ότι οι όμηροι που κρατούν έχουν γίνει βάρος, προσφέροντας απλώς στο Ισραήλ έναν λόγο να συνεχίζει τη σύγκρουση. Σε τελική ανάλυση, μπορούν να ισχυριστούν ότι η επιβίωση είναι μια νίκη, σχολιάζει ο Guardian.

Είναι μόνο ένα πρώτο βήμα;

Σύμφωνα με την ανάλυση του Guardian, η συμφωνία αποτελεί απλά ένα πρώτο βήμα και πιθανώς το πιο εύκολο.

Δεν είναι ακόμα σαφές πόσο έδαφος θα παραχωρήσουν οι ισραηλινές δυνάμεις – τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι θα διατηρήσουν για την ώρα περισσότερο από το 50% της Γάζας – και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα ακόμη και για μια μερική απόσυρση.

Δεν είναι επίσης σαφές αν η Χαμάς θα αφοπλιστεί, και με ποιον τρόπο, και αυτό πιθανόν να αποτελέσει μεγάλο πρόβλημα. Φαίνεται απίθανο η Χαμάς και οι μαχητές της στη Γάζα να αποδεχθούν αμνηστία ή να πάνε σε εξορία, όπως ορίζει το σχέδιο Τραμπ.

Υπάρχουν και άλλα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν - η ακριβής μορφή διακυβέρνησης στη Γάζα μετά το οριστικό τέλος του πολέμου, η πιθανή ανοικοδόμησή της, ποιος θα παράσχει στρατεύματα στο πλαίσιο της διεθνούς δύναμης «σταθεροποίησης» και πολλά άλλα. Όλα αυτά παραμένουν «ανοιχτά».

Μπορεί να ξαναρχίσει ο πόλεμος;

Φαίνεται απίθανο να υπάρξει ταχεία επιστροφή στις εχθροπραξίες, αναφέρει στην ανάλυσή του ο Guardian. Πιο πιθανό είναι να δούμε την εύθραυστη εκεχειρία να διατηρείται για εβδομάδες, ίσως και μήνες, καθώς οι διαπραγματεύσεις για τις επόμενες φάσεις θα παραπαίουν, και στη συνέχεια να ξαναρχίσει ο πόλεμος όταν κάποια από τις δύο πλευρές κρίνει ότι μπορεί να αποκομίσει πλεονέκτημα μέσω της συνέχισης των εχθροπραξιών.

ΒΒC: Τα «αγκάθια»

Κρίσιμα είναι τα θέματα που θα τεθούν υπό διαπραγμάτευση στην επόμενη φάση της συμφωνίας, σύμφωνα και με το BBC:

• Η Χαμάς θέλει να ιδρυθεί επίσημα ένα παλαιστινιακό κράτος και έχει δηλώσει ότι θα αποστρατιωτικοποιηθεί μόνο όταν αυτό ιδρυθεί. Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει τον αφοπλισμό της Χαμάς.
• Η Χαμάς έχει επίσης δηλώσει ότι θέλει να έχει ρόλο στη Γάζα ως μέρος «ενός ενιαίου παλαιστινιακού κινήματος», ωστόσο το τωρινό σχέδιο Τραμπ απαγορεύει ρητά την εμπλοκή της Χαμάς.
• Ο Νετανιάχου δεν θέλει την εμπλοκή της Παλαιστινιακής Αρχής και αντιτίθεται στην εμπλοκή της στη μεταπολεμική Γάζα
• Η πλήρης αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα είναι ακόμη ασαφής. Αφού το Ισραήλ αποσυρθεί και ελέγξει το 53% της Γάζας, το σχέδιο του Λευκού Οίκου προβλέπει δύο ακόμη αποχωρήσεις - στο 40% και στη συνέχεια στο 15%. Το τι θα συμβεί πέρα ​​από αυτό πιθανότατα θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Στρατιωτικοί των ΗΠΑ θα «επιβλέψουν» την εφαρμογή της συμφωνίας

Περίπου 200 Αμερικανοί στρατιωτικοί θα αναλάβουν να «επιβλέπουν», να «επιτηρούν» την εφαρμογή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, δήλωσαν χθες Πέμπτη Αμερικανοί αξιωματούχοι υπό τον όρο να μην κατονομαστούν.

Ο νέος επικεφαλής του μεικτού διοικητηρίου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που είναι αρμόδιο για την περιοχή της Μέσης Ανατολής (CENTCOM, «κεντρική διοίκηση»), ο ναύαρχος Μπραντ Κούπερ, θέλει καταρχήν «200 άνδρες» να εκτελέσουν την αποστολή στο «πεδίο», είπε αξιωματούχος — χωρίς να ξεκαθαρίσει σε ποιο «πεδίο» αναφερόταν.

Δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος έσπευσε να διευκρινίσει πως δεν θα επιχειρήσουν στρατιωτικοί των ΗΠΑ «μέσα στη Γάζα».

Ο ρόλος που θα τους ανατεθεί θα είναι «να επιβλέπουν, να παρατηρούν, να εγγυηθούν πως δεν θα γίνονται παραβιάσεις, επιδρομές», είπε ο πρώτος αξιωματούχος. Ζητούμενο είναι «πάνω απ’ όλα η επίβλεψη», επέμεινε.

Στην ομάδα των 200 στρατιωτικών θα προστεθούν σύνδεσμοι και ομάδες των ενόπλων δυνάμεων της Αιγύπτου, του Κατάρ, της Τουρκίας και πιθανόν των ΗΑΕ, κατά τον πρώτο αξιωματούχο.

«Η ιδέα είναι να δείξουμε ομαδικό πνεύμα» και «οι Ισραηλινοί προφανώς θα είναι σε μόνιμη επαφή» με την ομάδα των παρατηρητών, είπε.

«Το ότι ενεπλάκη ο ναύαρχος Κούπερ έδωσε πολλή εμπιστοσύνη και ασφάλεια στις αραβικές χώρες και έτσι δείχνουμε στη Χαμάς πως αναλαμβάνουμε σημαντικό ρόλο, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος αναλαμβάνει πολύ σθεναρή δέσμευση» και παρέχει «εγγυήσεις», συνέχισε ο αξιωματούχος.

Ο δεύτερος αξιωματούχος έκρινε πως μετά τη συμφωνία διανοίγεται παράθυρο «72 ωρών» κατά το οποίο οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις θα αποσυρθούν σε συμφωνημένες εκ των προτέρων θέσεις και κατά το οποίο αναμένεται να γίνει η ανταλλαγή ισραηλινών ομήρων και παλαιστινίων φυλακισμένων.

Κατόπιν ο σκοπός θα είναι, με την υποστήριξη του αμερικανικού στρατού, να μπουν τα θεμέλια για να αναλάβει «διεθνής δύναμη σταθεροποίησης», συμπλήρωσε.

«Δεν προβλέπεται να σταλούν Αμερικανοί στρατιωτικοί μέσα στη Γάζα», το ζητούμενο είναι «να δημιουργηθεί κοινό κέντρο ελέγχου και να ενσωματωθούν άλλες δυνάμεις», επέμεινε η πηγή αυτή.

Με πληροφορίες από Guardian, BBC, AFP, Reuters