Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμά τη μνήμη του «Αριστοφάνη της νεότερης Ελλάδας» με ένα ειδικό αφιέρωμα. Φέτος συμπληρώθηκαν 103 χρόνια από το θάνατο του Γεωργίου Σουρή, στις 26 Αυγούστου 1919.

Ο σπουδαίος σατιρικός ποιητής γεννήθηκε το 1853 στη Σύρο. Σε πολύ μικρή ηλικία ήρθε με την οικογένεια του στην Αθήνα κι ενώ αρχικά σκόπευε να σπουδάσει Θεολογία, αναγκάστηκε να πάει στη Ρωσία για να εργαστεί. Επέστρεψε όμως στην Ελλάδα και το 1872 ξεκίνησε την ενασχόληση του με τη λογοτεχνία, δημοσιεύοντας ποιήματα στο περιοδικό «Φως». Ακολούθησε το 1873 η έκδοση της ποιητικής συλλογής «Συλλογή Λυρικών Ασμάτων», της κωμωδίας «Από γαμβρός παράνυμφος» και της σατιρικής ποιητικής του συλλογής «Τα τραγούδια μου», η οποία τιμήθηκε με έπαινο στο Βουτσιναίο Διαγωνισμό το 1876.

Το 1879 ξεκίνησε μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, ενώ παράλληλα αρθρογραφούσε σε περιοδικά και εφημερίδες. Το 1883 κυκλοφόρησε η έμμετρη εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα του «Ο Ρωμηός», την οποία έγραφε αποκλειστικά ο ίδιος μέχρι και τον Νοέμβριο του 1918, που βγήκε το τελευταίο της φύλλο. Παράλληλα έγραψε έμμετρα θεατρικά έργα και πραγματοποίησε μια έμμετρη μετάφραση της κωμωδίας του Αριστοφάνη «Νεφέλαι», η οποία ανέβηκε στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών το 1900 και στην Αίγυπτο το 1901, σε δική του σκηνοθεσία. Ο Γεώργιος Σουρής, που υπήρξε πολύ δημοφιλής στο πλατύ κοινό, θεωρήθηκε ο «σύγχρονος Αριστοφάνης» και προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ

Η εκπομπή είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο σατιρικό ποιητή Γεώργιο Σουρή. Τον χαρακτήριζαν η απαράμιλλη δεξιοτεχνία στη ρίμα, το καυστικό χιούμορ και η έντονη κριτική διάθεση. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι κατάφερε να αφήσει ως τις μέρες μας, τη γλαφυρότερη και πληρέστερη μαρτυρία για τις συνήθειες, τα γεγονότα, τα πρόσωπα και τη νοοτροπία μισού αιώνα αθηναϊκής ζωής. Μέσα από την εκπομπή παρακολουθούμε την πορεία του, που ξεκίνησε το 1853 από την Ερμούπολη της Σύρου, όπου γεννήθηκε. Σε πολύ μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένεια του στην Αθήνα. Αρχική του επιθυμία ήταν να ακολουθήσει το ιερατικό στάδιο, αλλά αναγκάστηκε, για να ένα μικρό διάστημα, να πάει να δουλέψει στη Ρωσία. Όταν επέστρεψε γράφτηκε στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα ξεκίνησε να εργάζεται σε ένα συμβολαιογραφείο και να δημοσιεύει γραπτά του σε διάφορα έντυπα της εποχής.

Το 1883 αποφάσισε να εκδώσει το δικό του έμμετρο σατιρικό έντυπο. Το πρώτο φύλλο του «Ρωμηού» κυκλοφόρησε στις 2 Απριλίου της ίδιας χρονιάς. Ανάδοχος του τίτλου ήταν ο Γεώργιος Δροσίνης, ενώ το σκίτσο είχε φιλοτεχνήσει ο Θέμος Άννινος.  Ο «Ρωμηός», που σατίριζε κάθε γεγονός της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της παλιάς Αθήνας, κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου 1918, που βγήκε το τελευταίο τεύχος με αριθμό 1444. Εποχή όμως άφησαν και οι φιλολογικές συγκεντρώσεις που διοργάνωνε στο σπίτι του. Στο φιλολογικό σαλόνι του Γεωργίου Σουρή σύχναζαν ο Αριστομένης Προβελέγγιος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Ιωάννης Πολέμης, ο Γεώργιος Δροσίνης, ο Γεώργιος Ροϊλός κ.ά. Το 1908 ο Γεώργιος Σουρής προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Δυστυχώς το έργο του δεν μπόρεσε να μεταφραστεί στα σουηδικά κι έτσι ο ίδιος πρότεινε να βραβευτούν άλλοι Έλληνες ποιητές κάτι που δεν έγινε δεκτό από την επιτροπή.

Για τον “Αριστοφάνη της νεότερης Ελλάδας” μιλά ο δημοσιογράφος Γιάννης Καιροφύλλας. «Σατίριζε τις ανθρώπινες αδυναμίες και χτυπούσε αλύπητα την πολιτική ακαταστασία και την συναλλαγή. Στον σαρκασμό όμως και στην ειρωνεία του διαφαίνονταν πάντα η ηθική σκέψη και η τάση για να διορθωθούν και αποτραπούν στο μέλλον τα λάθη», τονίζει, ενώ ο καθηγητής πανεπιστημίου Ξενοφών Κοκόλης χαρακτηρίζει το έργο του «θησαυρό αυτογνωσίας». «Ο Σουρής ήξερε να κάνει τους Έλληνες να γελάσουν, ήξερε να τους συγκινήσει, όπως κάθε σημαντικός σατιρικός», συμπληρώνει ο Κώστας Π. Παναγιωτόπουλος (Bar Bar). Στην εκπομπή μιλά επίσης η εγγονή του Γεωργίου Σουρή Ελισάβετ Γιαννακοπούλου, η οποία διηγείται άγνωστα περιστατικά από τη ζωή του.

Σενάριο-σκηνοθεσία: Γιώργος Πετρίτσης
Έρευνα-κείμενα: Γιάννης Τζανετάκος
Αφήγηση: Γιάννης Λαμπρόπουλος, Άντζελα Παπαγεωργίου
Ημερομηνία πρώτης προβολής: 15 Οκτωβρίου 1986

ΕΡΤ Αρχείο / Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr