Την αντιμετώπιση της μάστιγας της παραξενοδοχίας (Airbnb) που γίνεται με τον μανδύα των «παραθεριστικών κατοικιών» ζητούν οι εκπρόσωποι του τουριστικού κλάδου - Στο τραπέζι η απαγόρευση μισθώσεων και σε νέες περιοχές.

Ψηφιακό «πάσο επισκέπτη» (e-Visitor Pass), τύπου Κροατίας, για την αντιμετώπιση της μάστιγας της παραξενοδοχίας και γενικότερα των «γκρίζων μισθώσεων ακινήτων», που δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις στον τουριστικό κλάδο, έχουν ήδη στα χέρια τους τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Τουρισμού.

Με τη γιγάντωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, για την οποία ξεκινούν έλεγχοι από 1ης Οκτωβρίου 2025 – ενώ συζητείται και η επέκταση της απαγόρευσής της σε νέες τουριστικές περιοχές της χώρας – ήδη, οι περισσότερες τουριστικές κλίνες της Ελλάδας ανήκουν πλέον σε καταλύματα τύπου Airbnb. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Ιούλιο τα καταλύματα τύπου Airbnb σε όλη τη χώρα διέθεταν συνολικά 1.078.236 κλίνες (+6% έναντι του 2024), ξεπερνώντας το μέγεθος της ξενοδοχειακής αγοράς, η οποία αριθμούσε 894.854 κλίνες.

Η νέα απειλή

Ωστόσο, για τους ξενοδόχους η νέα απειλή ακούει στο όνομα «παραξενοδοχία», που ως φαινόμενο γιγαντώνεται ανεξέλεγκτα και αποτελεί πλέον ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που μαστίζουν τον τουριστικό κλάδο σε ολόκληρη τη χώρα. Οι ξενοδόχοι ζητούν την άμεση λήψη μέτρων, καθώς πρόκειται για παράνομες μισθώσεις που γίνονται με τον μανδύα των «παραθεριστικών κατοικιών» και αφορούν ακίνητα (κατοικίες, βίλες κ.λπ.) που αγοράστηκαν μαζικά κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης (2009-2018).

Σχεδόν το 90% των κατοικιών αυτών ανήκει σε πολίτες χωρών της Βαλκανικής, της Ρωσίας, του Ισραήλ, της Κίνας, της Τουρκίας κ.λπ. (μέσω και του καθεστώτος της «Χρυσής Βίζας») και ενοικιάζεται από «στόμα σε στόμα», χωρίς παραστατικά και πληρωμές φόρων.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής και πρώην πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γρηγόρη Τάσιο:

«Η παραξενοδοχία δημιουργεί ήδη συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, ενισχύει τη φοροδιαφυγή, στερεί πολύτιμα έσοδα από το κράτος και τις τοπικές κοινωνίες, ενώ ταυτόχρονα υποβαθμίζει την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος και την ασφάλεια των επισκεπτών».

Με βάση τα στοιχεία του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), τα τελευταία δύο χρόνια μόνο στη Χαλκιδική καταγράφηκαν: 49.600 κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης (δηλωμένες), 49.000 ξενοδοχειακές κλίνες και 44.000 κλίνες ενοικιαζόμενων δωματίων.

«Η εκτίμησή μας είναι ότι οι κλίνες της παραξενοδοχίας, που μισθώνονται μέσω της… μαύρης οικονομίας, αντιστοιχούν πλέον στο 30% του συνόλου των νόμιμων κλινών» λέει ο κ. Τάσιος.

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου της παραξενοδοχίας, οι ξενοδόχοι κατέθεσαν σχετική πρόταση-σχέδιο στα υπουργεία Οικονομικών και Τουρισμού και στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη.

1. Θεσμοθέτηση ψηφιακού εγγράφου Προ-δήλωσης Διαμονής

• Δημιουργία μιας ψηφιακής φόρμας μέσω gov.gr, αντίστοιχης με το e-Visitor Pass που εφαρμόζει η Κροατία.
• Ο επισκέπτης, πριν ή κατά την άφιξή του στη χώρα, θα δηλώνει:
• Τον τύπο του καταλύματος στο οποίο θα διαμείνει (ξενοδοχείο, βίλα, ενοικιαζόμενα, βραχυχρόνια μίσθωση κ.λπ.).
• Τον τρόπο κράτησης (πλατφόρμα, τηλεφωνική συμφωνία, απευθείας επαφή).
• Τον τόπο διαμονής (περιοχή, διεύθυνση).

2. Έλεγχος κατά την είσοδο και παραμονή στη χώρα

• Με την είσοδο στη χώρα (αεροδρόμια, χερσαία σύνορα), οι ταξιδιώτες θα καλούνται δειγματοληπτικά να επιδεικνύουν το έγγραφο αυτό.
• Η ΑΑΔΕ και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν ακίνητα που εμφανίζονται επανειλημμένα ως «φιλοξενία» ή μη δηλωμένη διαμονή.
• Το μέτρο αρχικά θα εστιάζει στη μη νόμιμη διαμονή, αφήνοντας περιθώρια βελτίωσης και περαιτέρω εξειδίκευσης σε επόμενη φάση.

Τα κύρια οφέλη

1. Καθολικός ψηφιακός έλεγχος της διαμονής σε πραγματικό χρόνο, με στόχευση στη μη νόμιμη δραστηριότητα.
2. Αποκατάσταση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού, με στήριξη των νόμιμων επαγγελματιών του τουρισμού.
3. Αύξηση των κρατικών εσόδων και περιορισμός της «μαύρης» οικονομίας.
4. Αποσυμφόρηση των τοπικών υποδομών, καθώς θα αποτυπώνονται οι πραγματικές ανάγκες και θα ενισχυθεί η δυνατότητα σχεδιασμού από την Αυτοδιοίκηση.
5. Προστασία του τουριστικού προϊόντος της χώρας συνολικά, με ποιοτικότερο και πιο ασφαλές περιβάλλον φιλοξενίας.

Τι αλλάζει

Την επέκταση της απαγόρευσης των βραχυχρόνιων μισθώσεων και σε νέες τουριστικές περιοχές που αντιμετωπίζουν οξύ στεγαστικό πρόβλημα – πέραν των γνωστών τριών δημοτικών διαμερισμάτων του κέντρου της Αθήνας – εξετάζει η κυβέρνηση, όπως άλλωστε προανήγγειλε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Στο επίκεντρο των σεναρίων που επεξεργάζονται τα συναρμόδια υπουργεία σε σχέση με την επέκταση της απαγόρευσης για νέα Airbnb φέρονται να βρίσκονται περιοχές της Θεσσαλονίκης, των Χανίων, της Σαντορίνης, της Πάρου και της Χαλκιδικής. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, το μόνο που έχει ανακοινωθεί επισήμως και θα ισχύσει με βεβαιότητα είναι η παράταση έως τα τέλη του 2026 της απαγόρευσης ένταξης στο σύστημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης νέων ακινήτων στο 1ο, το 2ο και το 3ο δημοτικό διαμέρισμα της Αθήνας.

Στην Αθήνα

Η απαγόρευση έκδοσης νέων Αριθμών Μητρώου Ακινήτων (ΑΜΑ) στα τρία πρώτα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων παρατείνεται μέχρι και το τέλος του 2026, ενώ στο μικροσκόπιο έχουν μπει και άλλες περιοχές όπου παρατηρείται σημαντική μείωση της προσφοράς μακροχρόνιας μίσθωσης.

Οι περιοχές του Δήμου Αθηναίων όπου ισχύει για ακόμη 1 έτος το «φρένο» σε νέα Airbnb είναι:

• 1ο Δημοτικό Διαμέρισμα: Πλάκα, Κουκάκι, Κολωνάκι, Σύνταγμα, Μοναστηράκι, Ομόνοια, Εξάρχεια, Ιλίσια, Νεάπολη.
• 2ο Δημοτικό Διαμέρισμα: Παγκράτι, Μετς, Νέος Κόσμος, Άγιος Αρτέμιος.
• 3ο Δημοτικό Διαμέρισμα: Γκάζι, Βοτανικός, Ρουφ, Μεταξουργείο, Πετράλωνα.

Νέες προδιαγραφές για τα ακίνητα που διατίθενται βραχυχρόνια, από την 1η Οκτωβρίου

Από την ερχόμενη Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2025 ξεκινούν οι έλεγχοι ιδιοκτητών και διαχειριστών ακινήτων τύπου Airbnb, καθώς τίθενται σε ισχύ ήδη νομοθετημένοι αυστηρότεροι κανόνες λειτουργίας για τα ακίνητα που μισθώνονται βραχυχρόνια.

Η ΑΑΔΕ έχει ήδη ξεκινήσει την αποστολή χιλιάδων email στους ιδιοκτήτες και διαχειριστές ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης που έχουν ενεργό Αριθμό Μητρώου Ακινήτου, προειδοποιώντας για τα νέα δεδομένα, τους επιτόπιους ελέγχους που έρχονται και τα πρόστιμα-φωτιά που προβλέπονται για τους παραβάτες.

Από την 1η Οκτωβρίου 2025 όλα τα ακίνητα που διατίθενται βραχυχρόνια θα πρέπει υποχρεωτικά να:

• Είναι χώροι κύριας χρήσης με φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό.
• Διαθέτουν ασφάλιση αστικής ευθύνης για ζημιές ή ατυχήματα.
• Έχουν υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου, πυροσβεστήρες, ανιχνευτές καπνού, ρελέ διαρροής και σήμανση διαφυγής.
• Κατέχουν πιστοποιητικό μυοκτονίας-απεντόμωσης, φαρμακείο πρώτων βοηθειών και οδηγό με τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.

Η τήρηση των προδιαγραφών θα διαπιστώνεται με αιφνιδιαστικούς επιτόπιους ελέγχους από κλιμάκια του υπουργείου Τουρισμού και της ΑΑΔΕ. Οι ιδιοκτήτες θα ειδοποιούνται τουλάχιστον δέκα ημέρες πριν για να προσκομίσουν όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Οι ελεγκτές θα φέρουν υπηρεσιακή ταυτότητα και έγγραφη εντολή ελέγχου με αναλυτικά στοιχεία για τον υπάλληλο και τον ελεγχόμενο. Όταν συμμετέχει και η ΑΑΔΕ, εκδίδεται ξεχωριστή εντολή φορολογικού ελέγχου.

Όσοι αρνηθούν την είσοδο στο ακίνητο, δεν πληρούν τις προδιαγραφές ή παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους, θα βρεθούν αντιμέτωποι με πρόστιμο 5.000 ευρώ.

Εάν μέσα σε έναν χρόνο από την πρώτη κύρωση διαπιστωθεί εκ νέου παράβαση, το πρόστιμο θα διπλασιάζεται.

Στην περίπτωση επόμενης ίδιας παράβασης, η ποινή εκτοξεύεται στο τετραπλάσιο του αρχικού προστίμου.