Heatwaves affect human body? / Η Ευρώπη ψήνεται σε ένα κύμα καύσωνα που στην Ιταλία ονομάστηκε settimana infernale - "εβδομάδα της κόλασης". Θερμοκρασίες άνω των 50 °C, έχουν καταγραφεί στην Κίνα και στις ΗΠΑ, όπου χρησιμοποιούνται σακούλες με πάγο για να δροσίσουν τους ασθενείς των νοσοκομείων. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε μόλις τον πιο ζεστό Ιούνιο όλων των εποχών.

Ο δημοσιογράφος του BBC Τζέιμς Γκάλαχερ κλήθηκε να συμμετάσχει σε ένα πείραμα καύσωνα.

Δείτε πώς επηρεάζονται η καρδιά και ο εγκέφαλός μας

Η Ευρώπη ψήθηκε σε ένα κύμα καύσωνα με το παρατσούκλι «settimana infernale»  (εβδομάδα της κόλασης). Ο Κλέων δοκίμασε τις αντοχές της Ελλάδας και ο Χάροντας της Ιταλίας. Θερμοκρασίες άνω των 50 Κελσίου έχουν καταγραφεί στην Κίνα και τις ΗΠΑ, όπου χρησιμοποιούνται σακούλες με πάγο για την ανακούφιση ασθενών στα νοσοκομεία.

Δεν είναι περίεργο που τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν ότι περάσαμε την περίοδο της υπερθέρμανσης και ζούμε πια στην εποχή του «παγκόσμιου βρασμού».

«Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είναι πλέον απλώς κάτι που είναι μακρινό ή μακριά από εμάς ή κάτι στο μέλλον. Το βλέπουμε πραγματικά τώρα» λέει η καθηγήτρια μετεωρολογίας Lizzie Kendon στο BBC.

Τι σημαίνει λοιπόν το μεταβαλλόμενο κλίμα για το σώμα και την υγεία μας;

Ο δημοσιογράφος του BBC Τζέιμς Γκάλαχερ κλήθηκε να συμμετάσχει σε ένα πείραμα καύσωνα. Ο καθηγητής Damian Bailey από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας τον «καλωδίωσε» προκειμένου να εξετάσει τι συμβαίνει στο σώμα του όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα. Ξεκίνησε από τους 21 βαθμούς C, ανέβασε στη συνέχεια τον θερμοστάτη στους 35 και στη συνέχεια στους 40,3 βαθμούς – όσο ήταν η πιο ζεστή μέρα στη Βρετανία φέτος.

«Θα ιδρώσετε και η φυσιολογία του σώματός σας θα αλλάξει αρκετά», τον προειδοποίησε ο καθηγητής, οδηγώντας τον στο περιβαλλοντικό του θάλαμο. Είναι ένας επιστημονικός εξοπλισμός μεγέθους δωματίου που μπορεί να ελέγξει με ακρίβεια τη θερμοκρασία, την υγρασία και τα επίπεδα οξυγόνου μέσα σε αυτόν τον αεροστεγές χώρο.

Το πείραμα

Ο δημοσιογράφος ήταν συνδεδεμένος με εξοπλισμό που παρακολουθούσε τη θερμοκρασία του δέρματός του και των εσωτερικών του οργάνων, τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή του πίεση. Ένα τεράστιο επιστόμιο ανέλυε τον αέρα που εκπνέει και ένας υπέρηχος επθεωρούσε τη ροή του αίματος στον εγκέφαλό του μέσω των καρωτιδικών αρτηριών στον λαιμό.

«Η αρτηριακή πίεση λειτουργεί καλά, ο καρδιακός ρυθμός λειτουργεί καλά, όλα τα φυσιολογικά σήματα αυτή τη στιγμή μου λένε ότι είστε σε άψογη κατάσταση» ήταν η πρώτη διαπίστωση. Ο δημοσιογράφος κλήθηκε να ολοκληρώσει και ένα γρήγορο τεστ μνήμης με λίστα 30 λέξεων, στο οποίο σκόραρε 23 στα 30. Και στη συνέχει η θερμοκρασία άρχισε να ανεβαίνει.

Στους 35 βαθμούς υπάρχουν μικρές αλλαγές στις μετρήσεις, αλλά όχι ανησυχητικές. Φαίνεται πάντως ήδη πιο κόκκινος και ιδρώνει. Όταν ο θερμοστάτης ανεβαίνει στους 40,3 βαθμούς νιώθει το κύμα ζέστης κυριολεκτικά να τον χτυπάει. Η πρόκληση είναι πολύ μεγαλύτερη.

Ο καρδιακός ρυθμός ανεβαίνει αισθητά, η πίεση στην καρδιά εντείνεται.  Αυτή η επιπλέον πίεση στην καρδιά είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει αύξηση των θανάτων από καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα ύψη. Αλλά πίεση δέχεται και ο εγκέφαλος. Η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο μειώνεται κατά 8,5%.. Το τεστ μνήμης επαναλαμβάνεται και αυτή τη φορά το σκορ πέφτει στα 17/30.

Ο παράγοντας της υγρασίας

Στο πείραμα άλλαξε μόνο η θερμοκρασία, αλλά ο άλλος κρίσιμος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η ποσότητα των υδρατμών στον αέρα – η υγρασία.

Εάν έχετε νιώσει ποτέ πραγματικά άβολα κατά τη διάρκεια της νύχτας, τότε μπορείτε να κατηγορήσετε την υγρασία, καθώς βλάπτει την ικανότητα του σώματός μας να κρυώνει.

Η εφίδρωση από μόνη της δεν είναι αρκετή – μόνο όταν ο ιδρώτας εξατμίζεται στον αέρα μας δίνει αυτό το δροσιστικό αποτέλεσμα. Όταν υπάρχουν υψηλά επίπεδα νερού ήδη στον αέρα, είναι πιο δύσκολο να εξατμιστεί ο ιδρώτας.

Ο Damian διατήρησε την υγρασία σταθερή στο 50% (όχι ασυνήθιστο για το Ηνωμένο Βασίλειο), αλλά μια ομάδα στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στις ΗΠΑ εξέτασε μια δέσμη υγιών νεαρών ενηλίκων σε διαφορετικούς συνδυασμούς θερμοκρασίας και υγρασίας. Έψαχναν τη στιγμή που η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος άρχισε να αυξάνεται επικίδυνα.

«Όταν έχουμε συνδυασμό υψηλών θερμοκρασιών και υψηλής υγρασίας, η κατάσταση γίνεται πραγματικά επικίνδυνη. Η θερμοκρασία του πυρήνα μας αρχίζει να αυξάνεται και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια οργάνων» λέει η ερευνήτρια Rachel Cottle.

Και αυτό το σημείο κινδύνου επιτυγχάνεται ακόμη και σε χαμηλότερες θερμοκρασίες όταν η υγρασία είναι εξαιρετικά υψηλή.

Η ανησυχία είναι ότι οι καύσωνες όχι μόνο γίνονται όλο και πιο συχνοί, πιο μακροχρόνιοι και πιο σοβαροί, αλλά γίνονται και πιο υγροί, λέει ο Cottle.

Επισημαίνει ότι πέρυσι, η Ινδία και το Πακιστάν επλήγησαν από σοβαρό καύσωνα με κρίσιμες θερμοκρασίες και υψηλή υγρασία. "Είναι σίγουρα ένα πρόβλημα του "τώρα" και όχι του μέλλοντος", λέει.

Το ανθρώπινο σώμα είναι κατασκευασμένο για να λειτουργεί σε μια θερμοκρασία πυρήνα περίπου 37 βαθμών Κελσίου. Γινόμαστε πιο ζαλισμένοι και επιρρεπείς στη λιποθυμία καθώς ο πυρήνας ανεβαίνει πιο κοντά στους 40 °C.

Οι υψηλές θερμοκρασίες πυρήνα βλάπτουν τους ιστούς του σώματός μας, όπως ο καρδιακός μυς και ο εγκέφαλος. Τελικά αυτό γίνεται θανατηφόρο.

"Μόλις η θερμοκρασία του πυρήνα ανέβει περίπου στους 41-42 βαθμούς Κελσίου, αρχίζουμε να βλέπουμε πραγματικά, πραγματικά σημαντικά προβλήματα και αν δεν αντιμετωπιστεί το άτομο θα πεθάνει πραγματικά ως αποτέλεσμα, υποκύπτοντας στην υπερθερμία", λέει ο καθηγητής Bailey.

Αυτό το φαινόμενο - η θερμοπληξία - είναι ένα επείγον ιατρικό περιστατικό.

Η ικανότητα των ανθρώπων να αντιμετωπίζουν τη ζέστη ποικίλλει, αλλά η ηλικία και η κακή υγεία μπορεί να μας κάνουν πολύ πιο ευάλωτους και οι θερμοκρασίες που μπορεί κάποτε να απολαμβάναμε στις διακοπές μπορεί να είναι επικίνδυνες σε ένα διαφορετικό στάδιο της ζωής μας.

"Θα φύγετε από το εργαστήριο σήμερα με ένα χαμόγελο στο πρόσωπό σας - όλες αυτές οι στατιστικές που έρχονται μου λένε ότι ανταποκριθήκατε στην πρόκληση και κάνατε πολύ καλή δουλειά", λέει ο καθηγητής Bailey

Όμως η μεγάλη ηλικία, οι καρδιακές παθήσεις, οι πνευμονοπάθειες, η άνοια και ορισμένα φάρμακα σημαίνουν ότι το σώμα εργάζεται ήδη πιο σκληρά για να συνεχίσει να λειτουργεί και είναι λιγότερο ικανό να ανταποκριθεί στη ζέστη.

"Κάθε μέρα είναι μια φυσιολογική πρόκληση γι' αυτούς, και τώρα, όταν προσθέτετε επιπλέον πικάντικη ζέστη και υγρασία, μερικές φορές δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτή την πρόκληση", λέει ο καθηγητής Bailey.

Πώς να το αντιμετωπίσετε;

Πολλές από τις συμβουλές για την αντιμετώπιση της ζέστης είναι προφανείς και γνωστές - μείνετε στη σκιά, φορέστε φαρδιά ρούχα, αποφύγετε το αλκοόλ, κρατήστε το σπίτι σας δροσερό, μην ασκείστε τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας και μείνετε ενυδατωμένοι (είδατε πόσο ίδρωσα σε μια ώρα).

"Μια άλλη συμβουλή είναι να προσπαθήσετε να μην καείτε από τον ήλιο. Ένα ήπιο ηλιακό έγκαυμα μπορεί να εξουδετερώσει την ικανότητα θερμορύθμισης ή εφίδρωσης για δύο εβδομάδες", λέει ο καθηγητής Bailey.

Αλλά η αντιμετώπιση της ζέστης είναι κάτι που θα μπορούσαμε όλοι να συνηθίσουμε να αντιμετωπίζουμε.

Χωρίς δράση για την κλιματική αλλαγή, η καθηγήτρια Lizzie Kendon δήλωσε ότι η θερμότερη καλοκαιρινή ημέρα του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 6C σύμφωνα με ένα σενάριο υψηλών εκπομπών: "Αυτή είναι μια τεράστια αύξηση μέχρι το τέλος του αιώνα".