Rescheduling of Mitsotakis-Erdogan Meeting / Για εξίσωση με πολλαπλούς «άγνωστους Χ» δημιουργείται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά την ακύρωση της χθεσινής συνάντησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η ακύρωση αυτή, που έγινε από την τουρκική πλευρά, έρχεται μετά από μία περίοδο που η Άγκυρα «ταράζει» τα ήρεμα νερά με δηλώσεις και κινήσεις. Ουσιαστικά η γειτονική χώρα επιστρέφει σταδιακά σε ένα αναθεωρητικό αφήγημα, ενώ δεν πέρασε απαρατήρητη στην Αθήνα και η ρητορική που χρησιμοποίησε για μια σειρά θεμάτων ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές το χθεσινό ραντεβού δεν έγινε κατόπιν αιτήματος της τουρκικής πλευράς, λόγω της συμμετοχής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε συνάντηση ηγετών αραβικών και μουσουλμανικών χωρών που διοργανώνει στη Νέα Υόρκη  ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Να σημειωθεί εδώ πως η ακύρωση της συνάντησης του πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο έγινε πέντε ώρες πριν από την ώρα που κανονικά αυτή επρόκειτο να ξεκινήσει.

Χθες αργά το βράδυ ανώτατη κυβερνητική πηγή σημείωνε από τη Νέα Υόρκη πως είναι πολύ δύσκολο να γίνει η συνάντηση, με βάση και το πρόγραμμα του πρωθυπουργού, το οποίο- όπως ανέφερε- είναι εξαιρετικά βαρύ σήμερα. Προσέθετε πως και αν δεν γίνει αυτή η συνάντηση «θα υπάρξει ευκαιρία να τα πούν οι δύο ηγέτες κάποια άλλη στιγμή» και συμπλήρωνε πως «ο Πρωθυπουργός έχει ήδη συναντηθεί επτά φορές με τον πρόεδρο Ερντογάν και πάντα εμείς επιδιώκουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας».

Τώρα βέβαια μένει να φανεί αν θα καταστεί εφικτό να γίνει το προσεχές διάστημα μια συνάντηση ή απλά η Άγκυρα δεν ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για την διατήρηση των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας. Ενδεικτικό του κλίματος μπορεί να είναι και το γεγονός πως το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών, που επρόκειτο να γίνει στις αρχές του έτους, πάει από αναβολή σε αναβολή.

Φέτος το μοναδικό τετ α τετ του πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο ήταν τον Ιούνιο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ, όπου ουσιαστικά υπήρξε μόνο μία σύντομη συνομιλία. Και ερωτηματικό είναι αν θα προκύψει κάποιο «παράθυρο» για νέα συνάντηση το προσεχές διάστημα, όπως για παράδειγμα στις αρχές Οκτωβρίου στο περιθώριο της συνεδρίασης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Κοπεγχάγη (όπου αναμένεται να είναι ο κ. Ερντογάν).

Πώς είδαν την ακύρωση σε Αθήνα και Άγκυρα

Ενδεικτικό της απόστασης που υπάρχει σε μια σειρά θεμάτων μεταξύ των δύο πλευρών είναι και το πως είδαν την ακύρωση της συνάντησης σε Άγκυρα και Αθήνα. Από την τουρκική πλευρά έλεγαν χθες πως η συνάντηση δεν είχε οριστικοποιηθεί, δεν είχε επιβεβαιωθεί. Και σημείωναν πως ο Τούρκος πρόεδρος έχει ένα πολύ φορτωμένο πρόγραμμα και δεν μπόρεσε να την εντάξει στο πρόγραμμά του.

Το θέμα πήρε διαστάσεις σε μέσα ενημέρωσης της γείτονος και σύμφωνα με την τουρκική Milliyet το αρχικό αίτημα για το τετ-α-τετ είχε έρθει από την Αθήνα και  υπήρξε συμφωνία να μην ανακοινωθεί πριν οριστικοποιηθεί. Με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης να επικαλούνται ενόχληση της Άγκυρας για το γεγονός πως η ελληνική πλευρά γνωστοποίησε  τη συνάντηση, δίνοντας μια εικόνα του κλίματος  που επικρατεί στην τουρκική πλευρά.

Ωστόσο από την Αθήνα μιλούν για ένα απολύτως κανονισμένο ραντεβού. Όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ανώτατη κυβερνητική πηγή  «κατά την οργάνωση της συνάντησης, η δική μας πλευρά ήταν σαφής. Εμείς πάντα προαναγγέλλουμε τις συναντήσεις μας, η Τουρκία συνήθως δεν τις προαναγγέλλει. Το ραντεβού ήταν απολύτως κανονισμένο, ήταν συμφωνημένο και εμείς ανακοινώσαμε τη συνάντηση στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ».

Η επιστροφή στη ρητορική της έντασης

Τους τελευταίους μήνες η τουρκική πλευρά δείχνει πως επιστρέφει σε μια ρητορική έντασης και ανοίγει το ένα θέμα μετά το άλλο. Είναι χαρακτηριστικό πως ανεβάζει όλο και περισσότερο τους τόνους σε θέματα που σχετίζονται με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, επιμένει στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο κ.ά.

Δεν περνά απαρατήρητο το γεγονός πως χθες μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο Τούρκος πρόεδρος ανέβασε ξανά την ένταση για μια σειρά θεμάτων. Για παράδειγμα επέμεινε στη σκληρή γραμμή στο Κυπριακό, ενώ ισχυρίστηκε πως η Τουρκία και το ψευδοκράτος πρέπει να έχουν λόγο σε ενεργειακές και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες στην ευρύτερη περιοχή.

Τα βλέμματα βέβαια είναι στραμμένα στην αυριανή συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ με τον Τούρκο πρόεδρο, καθώς ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζεται να περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου μετά από έξι χρόνια. Η συνάντηση αυτή γίνεται σε ένα timing που η Άγκυρα επιδιώκει να εμφανιστεί ως ισχυρός παίκτης της περιοχής και ξεδιπλώνει κινήσεις σε διαφορετικά μέτωπα. Είναι εμφανές πως επιδιώκει να κάνει περαιτέρω ανοίγματα προς τη Δύση (καθώς ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή άμυνα και στο πρόγραμμα Safe) αλλά και να βελτιώσει τις σχέσεις της με κράτη της περιοχής (όπως για παράδειγμα η Αίγυπτος που επιχειρείται να γίνουν βήματα μετά από μία πολυετή δύσκολη περίοδο).

Πώς κινείται η Αθήνα

Από την κυβέρνηση στόχος είναι να υπάρχουν ανοιχτοί δίαυλοι με την Άγκυρα, ωστόσο παράλληλα τονίζεται πως ο σχεδιασμός της Ελλάδας σε μια σειρά θεμάτων πρώτης γραμμής προχωρά κανονικά. Στο πλαίσιο αυτό εστιάζουν σε μια σειρά κινήσεων που γίνονται στο διπλωματικό πεδίο αλλά και στην περαιτέρω αμυντική θωράκιση της χώρας (π.χ. την αγορά της 4ης φρεγάτας Belharra).

Τέλος να σημειωθεί πως την Παρασκευή ο πρωθυπουργός θα απευθύνει την ομιλία του ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στην ομιλία του θα αναφερθεί στο ρευστό διεθνές και περιφερειακό γεωπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, στη θέση της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας μέσα σε αυτό, καθώς και στις προκλήσεις και στους κινδύνους, από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή.