Summer Solstice 2025 / Θερινό ηλιοστάσιο 2025!! Είστε έτοιμοι να αρχίσει και επίσημα το καλοκαίρι; 21 Ιουνίου, όταν ο ήλιος δεν βιάζεται να δύσει...... η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου & πόσο θα διαρκέσει!! Τα επίσημα “εγκαίνια” του καλοκαιριού!!

Σήμερα είναι η μέρα που ο ήλιος μένει περισσότερο στον ουρανό απ’ ό,τι οποιαδήποτε άλλη μέρα του χρόνου. Σήμερα είναι το Θερινό Ηλιοστάσιο - μια σιωπηλή υπενθύμιση ότι το φως κρατά λίγο παραπάνω, πως το καλοκαίρι είναι εδώ με όλη του τη μεγαλοπρέπεια, και ότι κάπου μέσα μας έχουμε ανάγκη να σταθούμε κι εμείς λίγο πιο ψηλά, να «φωτιστούμε».

Δεν είναι μόνο η αρχή του καλοκαιριού με όρους αστρονομίας· είναι μια εσωτερική στροφή προς το εξωτερικό. Οι μέρες μεγάλωσαν, τα βράδια είναι ζεστά, και ο κόσμος μοιάζει να ανασαίνει πιο βαθιά. Ακόμα και η σκιά σήμερα είναι πιο μικρή, σαν να μας ενθαρρύνει να βγούμε απ’ αυτήν. Να ζήσουμε λίγο παραπάνω.

Η μαγεία του ηλιοστασίου

Στις 11:54 σήμερα το πρωί, ο Ήλιος ανέβηκε στο πιο ψηλό του σημείο, σαν να ήθελε να μας χαιρετήσει πανηγυρικά. Είναι η στιγμή που γέρνεις πίσω στην καρέκλα, σηκώνεις το πρόσωπο στον ουρανό, και αφήνεις το φως να σε διαπεράσει. Όχι γιατί το καταλαβαίνεις τεχνικά — αλλά γιατί κάτι μέσα σου ξέρει ότι σήμερα είναι αλλιώς.

Ίσως να είναι αρχέγονο. Ίσως να είναι μνήμη από παλιές φωτιές, γιορτές των θερινών καιρών, παραδοσιακά πανηγύρια και θάλασσες που φωνάζουν να τις βουτήξεις. Όπως και να ’χει, το ηλιοστάσιο δεν είναι απλά ένας κύκλος του ήλιου.

Είναι μια στάση του χρόνου, ένας συμβολισμός: έχεις μπροστά σου το φως, χρησιμοποίησέ το.

Σήμερα, ο ήλιος ανέτειλε νωρίς και θα δύσει αργά — γύρω στις 9 παρά. Δεν βιάζεται. Κι εμείς, αντί να τρέχουμε πίσω από το ρολόι, ας αφήσουμε το φως να μάς παρασύρει σ’ ένα πιο αργό βήμα.

Μια βόλτα χωρίς κινητό. Ένα δείπνο στο μπαλκόνι. Μια συζήτηση που δεν διακόπτεται. Ένα τραγούδι στο δρόμο για το σπίτι. Το ηλιοστάσιο δεν χρειάζεται να το καταλάβεις. Χρειάζεται να το νιώσεις.

Το φως μέσα μας

Από αύριο, οι μέρες θα αρχίσουν να μικραίνουν ξανά — αλλά όχι ακόμη. Όχι σήμερα. Σήμερα είναι η κορυφή. Το καλοκαίρι ξεδιπλώνεται μπροστά μας σαν άγραφο χαρτί, κι έχουμε την ευκαιρία να γράψουμε πάνω του. Να δημιουργήσουμε αναμνήσεις. Να ζήσουμε λίγο πιο έξω απ’ την καθημερινότητα.

Ο ήλιος στέκεται ψηλά για λίγες ώρες ακόμη. Ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να σταθούμε κι εμείς — να μην κρυφτούμε πίσω από εκκρεμότητες, δουλειές και φόβους. Αλλά να ζήσουμε αυτή τη μέρα σαν τη δική μας μεγάλη στιγμή του φωτός.

Όταν ο ήλιος δεν βιάζεται να δύσει......

Το θερινό ηλιοστάσιο είναι η μεγαλύτερη ημέρα του έτους, δηλαδή η ημέρα με τις περισσότερες ώρες φωτός. Αυτή η ημέρα για το 2025 είναι το Σάββατο (21/6), σηματοδοτώντας αστρονομικά την αρχή του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο και την αρχή του χειμώνα στο νότιο ημισφαίριο της Γης. Ο Ήλιος στην Ελλάδα ανέτειλε στις 06:02 και πρόκειται να δύσει στις 20:51, επομένως η σημερινή ημέρα θα διαρκέσει 14 ώρες και 48 λεπτά.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το BBC, μετεωρολογικά είμαστε σχεδόν έναν μήνα μέσα στο καλοκαίρι. Αστρονομικά, ωστόσο, το ηλιοστάσιο σηματοδοτεί την αρχή του καλοκαιριού. Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρονται στην πρώτη ημέρα του καλοκαιριού, εννοούν το αστρονομικό καλοκαίρι, δηλαδή το θερινό ηλιοστάσιο.

Αντίθετα, οι μετεωρολόγοι ορίζουν ότι το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο αρχίζει την 1η Ιουνίου και τελειώνει στις 31 Αυγούστου. Οι μετεωρολογικές εποχές χωρίζονται σε τέσσερις τρίμηνες περιόδους, γεγονός που διευκολύνει τη σύγκριση των εποχικών στατιστικών στοιχείων.

Πόσο θα διαρκέσει

Σάββατο 21 Ιουνίου, θα σημειωθεί η μεγαλύτερη ημέρα του 2025, σηματοδοτώντας επίσημα την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο. Το θερινό ηλιοστάσιο θα συμβεί στις 05:41 (ώρα Ελλάδας), σύμφωνα με τα αστρονομικά στοιχεία.

Στην Αθήνα, εκείνη την ημέρα, ο ήλιος θα ανατείλει στις 06:02 και θα δύσει στις 20:50, προσφέροντας συνολικά 14 ώρες και 52 λεπτά ημερήσιου φωτός - τη μεγαλύτερη διάρκεια φωτός για το έτος.

Το θερινό ηλιοστάσιο δεν είναι μόνο το επιστημονικό ορόσημο για την αρχή του καλοκαιριού, αλλά και η στιγμή κατά την οποία απολαμβάνουμε τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια. Την ίδια στιγμή, στο νότιο ημισφαίριο, ξεκινά επισήμως ο χειμώνας, καθώς εκεί παρατηρείται το αντίστοιχο χειμερινό ηλιοστάσιο.

Αξίζει να σημειωθεί πως από την Κυριακή, 22 Ιουνίου και μετά, οι ημέρες στο βόρειο ημισφαίριο θα αρχίσουν σταδιακά να μικραίνουν, ώσπου να εξισωθούν με τις νύχτες κατά τη φθινοπωρινή ισημερία.

Το ηλιοστάσιο στην αρχαιότητα

Από την αρχαιότητα, το ηλιοστάσιο συνδεόταν με τελετές γονιμότητας και ευγνωμοσύνης προς τη φύση. Οι φωτιές, οι χοροί και οι προσφορές είχαν συχνά στόχο να τιμήσουν τη γη και να εξασφαλίσουν καλή σοδειά.

* Στην αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν κατά το θερινό Ηλιοστάσιο την ανάσταση της Κόρης της Δήμητρας, Περσεφόνης και δόξαζαν τον Διόνυσο, ως ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών. Η Περσεφόνη είναι η ψυχή της Γης, η οποία πέρασε απ’ όλες τις καταστάσεις των τεσσάρων εποχών και κατόπιν ανέβηκε στον Όλυμπο, αφού ενώθηκε με τον Διόνυσο και έτσι θα ζήσει μαζί του την αιώνια νεότητα και ευθυμία.

Για το λόγο αυτό, η νύχτα του θερινού ηλιοστασίου ήταν η γιορτή μιας ερωτικής μαγείας, με τους νέους να ανταλλάσσουν ερωτικούς όρκους και να πηδούν πάνω από τις φωτιές για να εξαγνίσουν αυτούς τους όρκους αποδιώχνοντας κάθε επιβουλή. Ήταν οι φωτιές της τύχης, πηδώντας πάνω από τις φλόγες τρεις φορές. Αν σας θυμίζει τον έθιμο του Αι Γιαννιού του Κλήδονα μάλλον έχετε δίκιο!

Η ερωτική μαγεία αυτής της βραδιάς αποτέλεσε έμπνευση και για τον σπουδαίο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, ο οποίος τη μετέφερε και την πάντρεψε με τον κόσμο των ξωτικών στη ρομαντική κωμωδία του με τίτλο «Όνειρο Θερινής Νυκτός».

* Στην Αρχαία Αίγυπτο, το θερινό ηλιοστάσιο προηγούνταν της εμφάνισης του άστρου του Σείριου, το οποίο οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ήταν υπεύθυνο για την ετήσια πλημμύρα του Νείλου στον οποίο βασίζονταν για τις καλλιέργειες. Εξαιτίας αυτού, το αιγυπτιακό ημερολόγιο ορίστηκε έτσι ώστε η αρχή του έτους να συμπίπτει με την εμφάνιση του Σείριου, αμέσως μετά το ηλιοστάσιο.

Στην αρχαία Αίγυπτο το θερινό ηλιοστάσιο προανήγγειλε το νέο έτος. Τα μεγάλα μυστήρια τα οποία συνδέονται με τους θεούς τής γονιμότητας τελούνταν κατά τη διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου προς τιμή τού Σεράπεως.

* Για τους Ίνκας οι οποίοι θεωρούσαν τους εαυτούς των απόγονους του Ίνκι, που δεν είναι άλλος από τον ήλιο, η μεγαλύτερη γιορτή γινόταν κατά τη διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου.

Η εορτή αυτή τελείται ακόμη και σήμερα.

* Οι πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο διοργανώνουν εορτασμούς για το ηλιοστάσιο εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Μεταξύ αυτών είναι και το Μεσοκαλόκαιρο (Midsummer), το οποίο γιορτάζεται στις 24 Ιουνίου στη Σκανδιναβία και σε άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης.

O Κλήδονας

Τα αρχαία γερμανικά φύλλα το αποκαλούσαν «Litha», αν και σύμφωνα με αναλυτές η λέξη είναι σαξονική ή κέλτικη και χαρακτήριζε τις εορτές προς τιμή του θεού Ήλιου, ο οποίος καθισμένος στο θρόνο του κυριαρχούσε. Την ημέρα εκείνη οι αρχαίοι Δρυίδες γιόρταζαν την ένωση του «Ουρανού και της Γης» και στο σύμπαν επικρατούσε η απόλυτη αρμονία. Άναβαν τεράστιες φωτιές και ξόρκιζαν το κακές δυνάμεις όλη τη νύχτα. Λέγεται ότι συγκεντρώνονταν στα ερείπια του Stonehenge, την ανατολή της μεγαλύτερης ημέρας του έτους, τα οποία αποτελούσαν χώρο λατρείας.

Στη σύγχρονη Ελλάδα το θερινό ηλιοστάσιο συμπίπτει με την εορτή της γέννησης του Ιωάννου του Προδρόμου. Η πανάρχαια αυτή γιορτή τελείται σήμερα τόσο με τις φωτιές του Άη- Γιάννη όσο και με τις πανάρχαιες μαντικές πράξεις, όπως αυτές του Κλήδονα με των διαφόρων μορφών μαντείες, όπου οι ανύπαντρες κοπέλες προσπαθούν να μαντέψουν τον μελλοντικό τους σύζυγο.

Η ονομασία του Κλήδονα προέρχεται από την αρχαία λέξη Κληδών, που σημαίνει φωνή με μήνυμα, μαντικός λόγος και μαντικός ψίθυρος.

Τι έχει πει ο Διονύσης Σιμόπουλος - Αστροφυσικός, επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου

Ο Διονύσης Σιμόπουλος, έχει εξηγήσει ότι κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση από αυτήν που βρισκόταν την προηγουμένη, έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από διαφορετική γωνία. Η εκλειπτική είναι η απεικόνιση ή η προέκταση πάνω στην ουράνια σφαίρα της γήινης τροχιάς γύρω από τον Ήλιο.

Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση δηλαδή του ισημερινού της Γης και την αποτύπωσή του πάνω στον ουράνιο θόλο), θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι δεν συμπίπτουν, αλλά τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική.

Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής» και τα δύο σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία».

Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ήλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται εαρινό ισημερινό σημείο και από την ημέρα αυτή αρχίζει η Άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ήλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου.

Το σημείο αυτό ονομάζεται φθινοπωρινό ισημερινό σημείο, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το Φθινόπωρο. Και στις δύο αυτές ημέρες, η νύχτα είναι ίση με την ημέρα, δηλαδή επί 12 ώρες ο Ήλιος βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα και επί 12 ώρες βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, έχουμε δηλαδή ίση-μέρα: ισημερία.

Από το εαρινό ισημερινό σημείο και μετά, ο Ήλιος φαίνεται να σκαρφαλώνει όλο και πιο πάνω στο βόρειο ημισφαίριο του ουρανού.

Οι μέρες μεγαλώνουν, οι νύχτες μικραίνουν και ο καιρός γίνεται όλο και πιο θερμός.

Περίπου τρεις μήνες αργότερα, στις 21 Ιουνίου, ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής από το οποίο θα αρχίσει πλέον να κατέρχεται, «τρεπόμενος» και πάλι προς τον ισημερινό.

Το σημείο αυτό, στις 21 Ιουνίου, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και πάλι προς τον ισημερινό και από την ημέρα αυτή αρχίζει το καλοκαίρι. Επειδή για μερικές ημέρες πριν και μετά τη θερινή τροπή ο Ήλιος φαίνεται να αργοστέκεται πάνω στην εκλειπτική σαν να είναι έτοιμος να σταματήσει, το θερινό τροπικό σημείο ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο.