Χωρίς φόρο μεταβιβάζουν πλέον οι συγγενείς πρώτου βαθμού (σύζυγοι, παιδιά, παππούδες, εγγόνια και γονείς) την κινητή και ακίνητη περιουσία τους, χρήματα και μετοχές για ποσά έως 800.000 ευρώ. Πρακτικά ο φόρος γονικών παροχών για εν ζωή μεταβιβάσεις από και προς γονείς, παιδιά, εγγόνια καταργείται, αφού για γονικές παροχές από 2 γονείς ισχύει αφορολόγητο 800.000 + 800.000 = 1,6 εκατ. ευρώ, άλλα τόσα από 2 παππούδες και άλλα τόσα επίσης από 2 γιαγιάδες. Δηλαδή έως και 4,8 εκατ. ευρώ εάν μεταβιβάζουν όλοι εν ζωή την περιουσία τους στην επόμενη γενιά.

Ειδικά για τη δωρεά χρηματικών ποσών, μέχρι τον Σεπτέμβριο ίσχυε συντελεστής φόρου 10% από το πρώτο ευρώ. Ετσι για παράδειγμα ένας πατέρας που ήθελε να δωρίσει 200.000 ευρώ στο παιδί του, θα πλήρωνε φόρο 20.000 ευρώ, ενώ αν κάνει τη μεταβίβαση από σήμερα, ο φόρος θα είναι μηδενικός. Αντίστοιχα, για γονική παροχή ακινήτου αξίας 300.000 ευρώ, ο φόρος ήταν 1.500 ευρώ αλλά από 1ης Οκτωβρίου πλέον μηδενίζεται. Για δωρεά από παππού σε εγγονό ακίνητης περιουσίας 600.000 ευρώ, όπου επιβαλλόταν φόρος 16.500 ευρώ, επίσης μηδενίζεται.

Μια άλλη πρακτική ωφέλεια του μέτρου είναι ότι πλέον θα ισχύσει το αφορολόγητο των δωρεών και γονικών μέχρι και τις 800.000 ευρώ από και προς όλα τα μέλη της ίδιας οικογένειας.

Μέχρι τώρα για να μεταβιβαστεί ένα μεγάλου ύψους χρηματικό ποσό από γονέα σε παιδί ή από σύζυγο σε σύζυγο ή από παππού σε εγγόνι κ.λπ. έπρεπε να υποβληθεί στη ΔΟΥ δήλωση φόρου γονικής παροχής ή δωρεάς και να καταβληθεί φόρος 10% επί του μεταβιβαζόμενου ποσού. Από την 1η-10-2021 καταργείται η υποχρέωση καταβολής φόρου 10% για οποιαδήποτε γονική παροχή ή για οποιαδήποτε δωρεά χρηματικού ποσού μεταξύ συζύγων ή από παππού-γιαγιά σε εγγόνι εφόσον σε κάθε περίπτωση το δωριζόμενο ποσό δεν υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ. Αν το δωριζόμενο ποσό υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ, τότε θα φορολογείται με 10% μόνο το τμήμα του πάνω από τις 800.000 ευρώ (π.χ. σε γονική παροχή 900.000 ευρώ θα οφείλεται φόρος 10.000 ευρώ που αντιστοιχεί στο 10% του υπερβάλλοντος ποσού των 100.000 ευρώ).

Στην σχετική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ διευκρινίζεται ότι εφεξής:

– Αυξάνεται το αφορολόγητο ανά γονέα στις 800.000 ευρώ για μεταβιβάσεις που έχουν συσταθεί από 1ης Οκτωβρίου.

– Δωρεές και γονικές παροχές που έχουν διενεργηθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν θα συνυπολογίζονται, στον συνυπολογισμό των προγενέστερων δωρεών και γονικών παροχών που ισχύει στα αφορολόγητα όρια.

Μετά τις αλλαγές, η παράγραφος 1 του άρθρου 44 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, προβλέπει:

– Η γονική παροχή ή η δωρεά προς τα πρόσωπα που υπάγονται στην Α’ κατηγορία της παρ. 1 του άρθρου 29 του Κώδικα (γονείς, παιδιά, σύζυγοι, παππούδες) οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, υπόκεινται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), μετά την αφαίρεση εφάπαξ αφορολογήτου ποσού οκτακοσίων χιλιάδων (800.000) ευρώ.

– Επίσης η γονική παροχή ή η δωρεά χρηματικών ποσών προς τα ως άνω πρόσωπα, η οποία διενεργείται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, υπόκεινται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), μετά την αφαίρεση εφάπαξ αφορολογήτου ποσού οκτακοσίων χιλιάδων (800.000) ευρώ. Οι δωρεές και γονικές παροχές της παραγράφου αυτής δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ των αυτών προσώπων.

– Η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών (…) υπόκειται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται αυτοτελώς:

•     με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στην Α’ κατηγορία (γονείς, παιδιά, σύζυγοι, παππούδες)
•     με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Β’ κατηγορία (αδέλφια – θείοι – ανεψιοί – λοιποί κατιόντες και ανιόντες)
•     με συντελεστή σαράντα τοις εκατό (40%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Γ’ κατηγορία (όλοι οι υπόλοιποι συγγενείς ή οι μη συγγενείς – ξένοι).

ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται για δωρεές και γονικές παροχές, οι οποίες συστήνονται από την 1η Οκτωβρίου 2021.

Ο φόρος κληρονομιάς πάντως δεν καταργείται. Και έτσι η μεταβίβαση εν ζωή συμφέρει πολλαπλά. Γιατί όσοι σπεύσουν έως 31 Δεκεμβρίου μπορούν να αποφύγουν χρεώσεις με αυξημένες αντικειμενικές που θα ισχύσουν -κατά περίπτωση- από το νέο έτος, αλλά και τα έξοδα για ηλεκτρονικό πιστοποιητικό που θα επιβληθούν από 1ης Ιανουαρίου 2021.

Ωστόσο το μέτρο του αφορολόγητου ως τα 800.000 εφαρμόζεται με κάποιες προϋποθέσεις που αν δεν τηρούνται μπορούν να οδηγήσουν σε υπέρμετρη επιπλέον φόρους ή και ελέγχους.

Συγκεκριμένα

– Στην περίπτωση που η δωρεά γίνεται με μετρητά δεν θα αναγνωρίζεται από την εφορία.

– Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι οι φορολογούμενοι με το «πόθεν έσχες» και τα τεκμήρια διαβίωσης σε περίπτωση απόκτησης κατοικίας από τα παιδιά. Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει ότι με βάση την αντικειμενική αξία και τα τετραγωνικά της κατοικίας η εφορία υπολογίζει ένα ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα.

– Οι γονείς που θα δωρίζουν χρήματα στα παιδιά τους μπορεί να απαλλάσσονται από την πληρωμή φόρου αλλά θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν στην εφορία τον νόμιμο τρόπο απόκτησης των χρημάτων που δίνουν στα παιδιά τους.

– Οι ελεγκτικές αρχές μπορούν να έχουν πλήρη εικόνα για τα χρηματικά ποσά που δωρίζει κάποιος με άντληση στοιχείων από τις τράπεζες καθώς η διάταξη ορίζει ότι «η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών διενεργείται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων».

Οσοι δεν θα καταφέρουν να δικαιολογήσουν το «πόθεν έσχες» και όσοι δεν θα καταφέρουν να καλύψουν το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες (πρώτη ή και δευτερεύουσες) που τους έγραψαν οι γονείς, οι σύζυγοι ή οι παππούδες και γιαγιάδες θα βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή έξτρα φόρου που φθάνει ακόμη και 44%.